Strona:PL Encyklopedyja powszechna 1860 T1.djvu/812

Z Wikiźródeł, wolnej biblioteki
Ta strona została przepisana.

ściany aorty a szczególniej też na jej luk, gdzie najczęściej choroba ta obiera sobie siedlisko; nakoniec chorobliwy stan tętnic, a mianowicie zwężenie ich, lub zatkanie w mniej więcej oddalonym od ich początku punkcie. Do przyczyn przypadkowych odnoszą się uderzenia w piersi, przejście ciężaru jakiego przez piersi, spadnięcie z wysokości znacznej a najczęściej z konia, podnoszenie ciężarów, usiłowanie wstrzymania się w chwili upadnięcia i niektórzy przypuszczają znużenie ciała i zmartwienie. Co się tycze leczenia tętniaków, to zasadza się głównie na przewiązaniu tętnicy wyżej i niżej guzu krwistego, jeżeli niema przeciwowskazań do takowej operacyi; lecz prócz powyższego środka chirurgicznego, przez różnych autorów podane są przepisy ogólne terapeutyczne, które przedewszystkiem zasadzają się na głodowej kuracyi i upuście krwi przy użyciu wewnętrz octanu ołowiu, leków rozwalniających, urynę pędzących, uspakajających, żelaza, naparstnicy, i zimnych okładów. Dr. M. L.

Anezydemus, filozof sceptyczny, urodzony w Knossus na wyspie Krecie, w drugiej połowie I wieku przed nar. Chryst., uczył w Alexandryi i więcej od poprzedników swoich zajmował się szerzeniem sceptycyzmu. W dziele swojóm p. t.: Postrzeżenia Pyrrońskie, wyłożył przytoczone przed nim przez Pyrrona (ob.) powody przeciwko możności poznania otaczającego nas świata zmysłów. Myśl sceptyczna, o wszystkiém powątpiewająca, według niego jest reflexyją porównawczą zjawisk i wyobrażeń, za pomocą której nie znajdujemy w niej nic, prócz największego zamieszania. Filozof niemiecki Schulze p. t.: Anezydemus (Helmstadt, 1792) wydał dzieło, w którem krytykę Kanta zwalcza bronią sceptycyzmu.

Anezydora, darodawczyni, przydomek Geji i Demetry, która to ostatnia pod tą nazwą miała świątynię Flijus w Attyce.

Anfora, miara dawna do cieczy w Wenecyi, podziśdzień jeszcze w życiu prywatnem używana. Dzieli się na 8 barile, równa jest 515, 09 litra francuzkiego, czyli 128, 77 garnca.

Anfilada, szereg otworów, to jest drzwi, albo arkad naprzeciw siebie bez przerwy stojących.

Anfossi (Pasquale), kompozytor muzyczny, ur. r. 1729 w Neapolu, umarł w Rzymie 1795, uczeń Sacchiniego i Picciniego, mieszkał pewien czas w Paryżu (1780 — 1783) i w Londynie (1783 — 1787) gdzie był dyrektorem włoskiej opery. Z oper jego w większej części komicznych, najwięcej się upowszechniły: „l’Incognito perseguitata (1773 w Rzymie),“ „La finta giardiniera,“ „Il geloso in cimento,“ „l’ Avaro,“ „il Curioso indiscreto“ i „I viaggiatori felici.“ Smak dobry, wyraz, jak niemniej rozwój i stopniowanie effektu, mianowicie w finałach, wielce go zalecają. Pisał nadto oratoryja i psalmy (najwięcej do textów Metastasiego).

Angar, celtycki Deiwr, rodzic upału, wodoród przylepiający się do promieni słonecznych. Jest to Pur, nie zstępujący na ziemię i zrządzający powodzie, lecz zostający w niebie.

Angara, rzeka, wypływa w powiecie Werchnieudyńskim, gubernii Irkuckiej, z góry zwanej Wysoką, i pod imieniem Wyższej Angary, w kierunku z wschodu na zachód, wpada w północną część jeziora Bajkał, przepłynąwszy je toczy swe nurty pod imieniem Angary do ujścia Ilima, dalej zaś przyjmuje nazwisko Wyższej Tunguzki i wpada do Jenisseju. Długość Angary wynosi około 430 mil, szerokość 500 do 1, 500 sążni; temperatura wody rzadko bywa wyższą nad + 4’ Rćaum. Brzegi górzyste i pokryte lasem; rzeka ta ma wiele wysp i spadów które, przy niezwykłej bystrości jej biegu utrudniają żeglugę témbardziej’