Strona:PL Encyklopedyja powszechna 1860 T1.djvu/777

Z Wikiźródeł, wolnej biblioteki
Ta strona została przepisana.

wojsk francuzkich rozlokowanych w Etruryi, a znakomite położone przez niego lulaj zasługi sprawiły, iż w r. 1803 powołany został na lekarza Inwalidów. W kwaterze jeneralnej we Florencyi, zwrócił na siebie uwagę Murata, który zostawszy królem Neapolitańskim, mianował go pierwszym lekarzem dworu, lekarzem naczelnym szpitala i gwardyi królewskiej, tudzież inspektorem jeneralnym służby zdrowia cywilnej i wojskowej. Andral dzielił pomyślność i niedolę swego króla. Kiedy królowa Neapolu sama bronić musiała swojej korony, jemu powierzyła straż dzieci, z któremi udał się do Gaety, gdzie wkrótce musiał stawić opór anglikom, jednak krótki i bezskuteczny. Andral odpłynął do Francyi, w Tulonie Murat powierzył mu ważne depesze do Napoleona, w drodze dowiedział się o klęsce pod Waterloo. Po utworzeniu akademii lekarskiej, Andral wszedł do niej jako zasłużony lekarz i autor rozpraw, które w różnych czasach czytywał, w rozmaitych towarzystwach lekarskich francuzkich i włoskich. W r. 1832 za ukazaniem się cholery w Paryżu, został członkiem komitetu zdrowia pierwszego okręgu; tutaj znalazł nowe pole do okazania poświęcenia bez granic, w pełnieniu obowiązków lekarza. Umarł r. 1854. — Andral (Gabryel), syn poprzedzającego, urodził się w Paryżu 1797 r. w r. 1821 został doktorem medycyny, w r. 1824 wszedł do Akademii lekarskiej. W r. 1828 został professorem higieny, w r. 1830 objął katedrę patologii wewnętrznej, prócz tego pełnił obowiązki lekarza w szpitalu la Pitié, zdobył już sobie znakomite stanowisko miedzy lekarzami praktycznemi, a pismami swemi zjednał sobie imię w świecie uczonym. Pisma jego są bardzo liczne. Badania w Patologii były pierwszym przedmiotem jego zajęć, o których liczne rozprawy przedstawił akademii, a między innemi: Memoire sur l’anatomie pathologique du tube digestif. W r. 1829 ogłosił w trzech tomach: Précis elementaire de Pathologie. W tymże roku wyszło drugie wydanie jego: Clinique medicale (1829 — 30) w 5 tomach. W r. 1839 jednogłośnie prawie przez kollegów swoich wybrany został do zajęcia katedry patologii i terapii ogólnej po Broussais. Z pism jego wypada jeszcze przytoczyć: Projet d’un essai sur la vitalité, 1835; Traité de l’auscultation médiate et du coeur, 1837, 2 t. dzieło Laennec’a znakomicie przez Andraala powiększone; Cours de pathologie interne; zebrany przez Amedeusza Latoir’a, którego wydanie drugie wyszło w 1848 r. w 3 tomach; Rapport a l Académie sur le traitement de la fiévre typhoide par les purgatifs 1837, tudzież dokonane łącznie z Gavarret’em i Delafond’em: Recherches sur les modifications de proportion de quelques principes du sang, praca ważna, która otworzyła Andral’owi wstęp do Instytutu w r. 1843. Traité élémentaire de pathologie et de thérapeutique générales, 1840, treść z wykładu Andrala ogłoszona przez Amedeusza Latour’a: Essai de la hématologie patologique, 1843.

Andras, Deiwr celtycki, bóg czarodziejski morza. Przybiera różne postacie, a słynie jako czarownik.

Andrasa, bogini celtycka, Andrasowa żona, dobra i zła czarodziejka, godna kochania pani i straszliwa jędza. Rzymianie przezwali ją Andrastą.

Andrasy (Andraaszi) rodzina hrabiowska w Węgrzech, wywodząca swe pochodzenie od Andorasa, jednego z dowódzców Madżyjarskich w czasie wędrówki narodów. Między potomkami tej rodziny zasługują na uwagę: Andrasy Karol, (urodził się w Gomor w 1792 r.) znakomity mówca i pisarz, odznaczył się na sejmie 1839 i 1844 r.; był członkiem oppozycyi i prezesem towarzystwa do uregulowania koryta rzeki Cissy. Andrasy zyskał sobie rozgłośne imię w dziennikarstwie węgierskiem i napisał w języku niemieckim zhakomite dzieło: „Um-