Strona:PL Encyklopedyja powszechna 1860 T1.djvu/714

Z Wikiźródeł, wolnej biblioteki
Ta strona została przepisana.

kreontycznych, których obecnie istnieje już tylko kilka fragmentów w innych autorach greckich; my zaś pod imieniem Anakreonta posiadamy zbiór 68 pieśni, wydany po raz pierwszy przez Stephanusa (Paryż, 1554). Z tych niektóre widocznie są prawdziwemi utworami serdecznego i wesołego Tejczyka, inne zaś, ułożone w jego guście, pochodzą z epoki nierównie późniejszej. Rytm i miara poezyj Anakreonta, których śpiewaniu towarzyszono na barbitonie, w ogóle zbliża się do melodyi eolskiej, szczególnie zaś do saffickiej; zwrotki atoli i cały tok mowy jego są lżejsze, więcej mają prostoty i słodyczy, więcej naiwnej wesołości, tak iż Anakreon na wszystkie czasy pozostał arcywzorem tego rodzaju utworów. Dyjalektu używa prawie zawsze jońskiego, niekiedy tylko doryckiego. Najlepsze edycyje tego poety są: Maittaire (Londyn, 1725); Bodoni (Parma, 1784); Brunck (Strasburg, 1776—86); Mehlhorn (Głogów, 1825). Tłómaczeń polskich Anakreonta, oprócz licznych częściowych naśladowań, mamy dwa: jedno Naruszewicza p. t.: Anakreon poeta Grecki (Warszawa, 1774), drugie hr. Fryderyka Skarbka p. t.: Pieśni Anakreonta (Warszawa, 1816).

Anakreontyczny wiersz, składa się z krótkich wierszy trochaicznych, które poprzedza jedno—lub kilkozgłoskowa anakruzys (ob.), zwykle formy następującej:

    — ∪ — ∪   — — 
— — 


Anakruzys, wyraz grecki, oznaczający w muzyce i w metryce pierwszą syllabę, poprzedzającą właściwy takt lub stopę wierszową. Anakruzys nazywało się także u Greków pierwsze dobycie tonu z instrumentu, żeby z nastrojeniem jego obeznać śpiewaka, co wszakże nie odpowiadało bynajmniej dzisiejszym preludyjom.

Anakryzys, tak nazywało się w Atenach śledztwo sądowe przed osądzeniem sprawy. Jeżeli strona była w możności, udowodnienia przy tem śledztwie słuszności swojej w sposób oczywisty, wówczas inkwirent był mocnym roztrzygać sprawę z własnego ramienia; zwykle jednak anakryzys służyła jedynie na zebranie obustronnych dowodów, które w pieczętowanych kapsułkach przechowywano aż do zebrania się sadu.

Anakutan (Onekotin), jedna z wysp Kurylskich, należących do Rossyi; 13 mil długa, a na dwie szeroka. Jest na niej kilka wulkanów; znajdują się tu czerwono-szare lisy.

Analcym, synonimy Analcym (Haüy), Zéolithe Kubicyt, Kaboit (Breit-hanpt). Minerał ten po raz pierwszy odkryły był przez Dolomieu na Cykladach; opisany przez Hauy. Nazwisko mu nadał Haüy, z greckiego analkis (bezsilny) z powodu słabej elektryczności, jaką po potarciu przedstawia. Krystalizuje w sześcian, z modyfikacyjami; wielkość kryształów rozmaita, od bardzo drobnych, do wielkości pięści, zwykle w gruppy połączonych. Twardość około 6,0. C. g. — 2,1 — 2,24. Barwy zwykle białej, wpadającej w różowawą, mięsną, połysk szklisty i perłowo-maciczny, przezroczysty, lub tylko przeświecający. Chemicznie jest to podwójny krzemian glinki i sody; wzoru: 2SiO3. 3Al2O3+2SiO3. 3NaO+6.Aq. W niektórych okazach część sody bywa zastąpiona 3—6 procentami wapna lub potażu. W rurce szklannej daje wodę, pod dmuchawką stapia się w kulkę szklistą, z kwasem solnym tworzy