Strona:PL Encyklopedyja powszechna 1860 T1.djvu/71

Z Wikiźródeł, wolnej biblioteki
Ta strona została przepisana.

cznie dziurkowate. Absorbcyja gazów różną jest w rozmaitych ciałach, szczególniej pod tym względem odznacza się węgiel, który też używany bywa do chłonie-nia rozmaitych wyziewów. Własność absorbcyi ciepła we wszystkich ciałach jest w stosunku odwrotnym odbijania. W ogóle powierzchnie czarne i chropowate większą mają własność absorbcyi jak białe i gładkie. Niektóre ciała przezroczyste przepuszczają przez siebie ciepło promieniste, inne go mniej lub więcej absorbują. Stopień rozgrzewania się gruntu zależy tak od składu, jak i od jego powierzchni i barwy. Schubler pod tym względem daje następującą tablicę. Oznaczywszy własność zatrzymywania ciepła w piasku wapiennym przez 100, taż własność wyrazi się dla piasku krzemiennego liczbą 95,6, dla gliny chudej 76,9, dla gipsu 73,2, dla gliny tłustej 71,1, dla ziemi gliniastej 68,4, dla ziemi ogrodowej, 64,8, dla próchnicy 49,0. Ztąd widać dla czego latem grunta piasczyste długo zatrzymują wysoką temperaturę podczas nocy. Własność pochłaniania ciepła w gruntach zależy nie tylko od barwy powierzchni i składu chemicznego ale i od ilości zawartej w nich wody. Ciała nawet najbardziej przezroczyste jak szkło, woda, powietrze pochłaniają światło, czego dowodzą najdelikatniejsze doświadczenia; ilość jednak pochłonionego światła zależy od natury i grubości ciała przezroczystego. Niektóre ciała pochłaniają w części lub całkiem, niektóre z siedmiu promieni składających światło białe, odbijąc jedne a drugie przepuszczając przez siebie. Jedném z najprzezroczystszych ciał jest powietrze atmosferyczne, a i to przecież niektóre promienie pochłania, inne przepuszcza a inne odbija; ztąd kolor niebieski nieba, dla tego widzimy przedmioty, na które wprost niepada światło słoneczne i ztąd pochodzi powolne przejście od dnia do nocy i na odwrót, czyli zmierzch i jutrzenka. Z doświadczeń Saussur’a za pomocą diafanometru (ob.) dokonanych wypada, że powietrze pochłania 0,105 całkowitej ilości światła przez nie przechodzącego. Pod względem fizyjologicznym absorbcyja (ob. chłonienie). K. Kr.

Absorbujące środki (absorbentia, chłonne) w medycynie nazywają się leki przeznaczone do łączenia się z kwasami powstającemi w kanale pokarmowym. Dawniej, kiedy wszystkie niemal choroby przypisywano alkaliczności lub kwasom humorów, lekarze używali bardzo często chłonnych, które są związkami mającemi za część składową główną magnezyję, wapno, lub ich węglany; tutaj także odnoszą się kości ryb, muszle ostryg, łupiny jaj i t. p. Z postępem chemii zamiast tych związków zaczęto używać ciał prostszych jak magnezyi palonej, albo jej węglanu i roztworu wodnego wapna. Dwuwęglany potażu i sody mają też same własności. Leki chłonne dają się rozmieszane lub rozpuszczone w wodzie, a dla uczynienia ich przyjemniejszemi w użyciu, przyrządzają pastelki mieszając je z cukrem, dodając gummy tragantowej i zaprawiając ciałami aromatycznémi. Zadają sie w razach nagromadzenia kwasów w żołądku, często używają je dla dzieci, dziewcząt chlorotycznych i kobiet brzemiennych. Bywają one jeszcze używane w przypadkach otrucia kwasami, do czego szczególniej używa się magnezyja z tej przyczyny, że przyjęta w znacznej ilości nie sprowadza następstw szkodliwych. W chirurgii chłonnemi nazywają się ciała miękkie, gąbczaste, nie mające własności drażniących, przeznaczone do wciągania płynów wywiązujących się z rany; tutaj należą szarpie, bawełna oraz gąbka woskowana lub gumowana. Gdy potrzeba wstrzymać odpływ krwi (hemoragia) najpowszechniej używają hubki; tkanina pajęcza także w tym razie jest zalecaną.

Absta, znaczna rzeka w Abchazyi, wypływa z góry Agi-Bochu, czyli Płow-Dah, idzie wąwozem Chobbe, po kamienistym gruncie, i o dwie wiorsty od morza Czarnego wpada w rzekę Dochory. Absta bardzo bystra, ma zdrową wodę.

Absteinen, osada w Prussach wschodnich, w górzystej przyjemnej okolicy.