Strona:PL Encyklopedyja powszechna 1860 T1.djvu/660

Z Wikiźródeł, wolnej biblioteki
Ta strona została przepisana.

który powierzył mu poselstwo do Neapolu, następnie do Wiednia. W 1798 r., kiedy Francuzi obsadzili Piemont, Amico był posłem sardyńskim w Berlinie, a jako gwałtowny przeciwnik nowego porządku rzeczy nie prędzej powrócił do swego kraju, aż gdy mu zagrożono konfiskatą majątku i wpisaniem go do listy wychodźców. Powróciwszy w skutek tego do Turynu, jako prawdziwy dyplomata wnet zaprzyjaźnił się z dworem księżnej Borghese, której nawet został szambelanem; w 1810 r. wysłany był do Paryża dla assystowaniu uroczystości ślubnej Napoleona. Zaledwie jednak upadek cesarstwa był prawdopodobnym, Amico przezornie powrócił do dawnej dynastyi, która poruczyła mu poselstwo przy dworach toskańskim, Lukki i Parmy. Um. 1832 r. we Florencyi: na nim wygasł jeden z najstarożytniejszych rodów włoskich.

Amiconi (Giacomo), znakomity malarz, urodzony 1675 r. w Wenecyi, długi czas przebywał w Niemczech i w Anglii, w 1747 r. powołany został do Madrytu, gdzie w pięć lat później umarł. Najcelniejsze jego obrazy znajdują się w kościołach weneckich; oprócz tego sławnemi są: Portrety rodziny królewskiej w Anglii, ogromne Freski w pałacu Aranjuez, Święta rodzina w Oratorio del Sahador w Madrycie, Cztery pory roku, Głowa Chrystusa i t. d. Styl jego jest oryginalny, łagodny i lekki, tylko w konturach niekoniecznie pewny i rażący nieraz zbyt żółtym kolorytem.

Amid, miasto w Armenii, na prawym brzegu i niedaleko źródeł rzeki Tygru, za cesarza Konstantyna mocno warowne, nie zdołało jednak oprzeć się napadom Persów, którzy zdobyli je w 504 r. po Chrystusie. Bizantynowie w latach 958 i 965 odebrali znów Amid arabskiemu księciu Zeifedewlet, w r. 1393 zburzył go Tamerlan, a w 1515 roku sułtan Selim I odebrał go szachowi Izmaelowi. W Amidzie urodził się Aecyjusz; dziś miasto to nazywa się Diarbekir, chociaż u Turków znanem jest jeszcze pod imieniem Kara-Amid (Czarny Amid.

Amid (Abufadl-Mohammed-Ben-Hussein-Ben-Amid), zwany także Al-Kalib (t. j,: autor), a najczęściej po prostu Ben-Amid, wezyr sułtana buidzkiego Rok-kedulat, wielki mąż stanu, mówca i poeta arabski. On to ulepszył charaktery pisma arabskiego, które już Abdul-Hamid zbliżył do dzisiejszego kształtu. Amid umarł 971 r.

Amid, ob. Amonijak.

Amida u buddystów japońskich Stwórca i najwyższy rządzca niebios i raju, zwany także Gokurakus, czyli wieczna wesołość, ojciec wszystkich błogosławionych i obrońca wszystkich duchów, nie mający ni początku, ni końca. Amida żył na ziemi 2,000 lat, w którym to czasie robił cuda i nauczał ludzi, gdy jednak sprzykrzył sobie ziemskie życie, dobrowolnie poniósł śmierć i wstąpił do nieba. Tak więc Amida pozostał pośrednikiem między Bogiem a ludźmi, którym przyrzekł odpuszczenie grzechów, jeżeli przestrzegać będą pięciu następujących Gokai czyli zakonów: 1) Te Seo, zakazu zabicia czegokolwiek żyjącego; 2) Tsu To, zakazu kradzieży; 3) Sjajin, zakazu nieczystości; 4) Mogo, zakazu kłamstwa i 5) Onsja, zakazu opilstwa. Amida wyobrażany bywa z trzema głowami, z których każda pokryta jest czapką i ozdobiona brodą, powiewającą na wietrze; niekiedy wyobrażano go także z psią głową, siedzącego na koniu o siedmiu głowach.

Amidam, rodzaj pewien przyprawy korzennej, używanej w Polsce do potraw.

Amiens, stolica departamentu Somme we Francyi, miasto ufortyfikowane, liczące do 48,000 mieszkańców, posiada akademije, seminaryjum i gimnazyjum, szkołę medycyny, szkołę rzemiosł, kilka uczonych towarzystw, biblijotekę, galeryję obrazów i ogród botaniczny. Znajdujące się w tém mieście fabryki aksamitu,