Strona:PL Encyklopedyja powszechna 1860 T1.djvu/62

Z Wikiźródeł, wolnej biblioteki
Ta strona została przepisana.

myśli, psychologicznych postrzeżeń i śmiałych a potężnych prawd. Niemiłosiernie chłostał występki, zwłaszcza możnych. Pod względem piękności form i ogłady, Abraham zostaje w największej sprzeczności z wytwornemi kaznodziejami francuzkimi spółczesnymi i z duchem służalstwa wieku Ludwika XIV. Charakter jego kazań odbija się i w innych jego pismach, pod dziwacznemi tytułami: np. Judas der Erzschelm, romans satyryczno-religijny, Heilsame Gemisch-Gemasch, Huy und Pfuy der Welt. W zakonie swoim otrzymał godność prowincyjała r. 1689; znajdując się na kapitule generalnej w Rzymie, liczne miewał kazania. Podczas morowego powietrza r. 1679, odważnie nawiedzał zarażonych. Dzieła jego wielokrotnie były drukowane. L. R.

Abraham Echellensis, uczony Maronita, wykładał język syryjski i arabski, najprzód w Rzymie, później w Paryżu w kollegium francuzkiem, gdzie Le Jay wezwał go do kierunku przy drukowaniu Biblii polyglotty. Um. w Rzymie 1664 r. Jest on autorem dzieł: Institutio linguae syriacae (Rzym 1628); Synopsis Philosophiae orientalium (Paryż 1641); Chronicon orientale (Paryż 1651).

Abraham Seeu albo Zeeb, wsławiony za czasów Jana III Sobieskiego, nauczaniem po rozmaitych w Litwie synagogach. Wydał dzieła: 1) Ród Abrahama, to jest komentarz literalny nad księgami Mojżesza. Solisbaci, 1659 fol.; 2) Komentarz o dziesięciu koronach, októrych znajduje się wzmianka w Talmudzie, bez miejsca druku i roku. Umarł r. 1698.

Abraham Palicyn, (ob. Policyn).

Abrahamici. W początkach IX wieku, za panowania cesarza Nicefora na Wschodzie, a Karola W. na Zachodzie, sekta Abrahamitów, tak nazwana od jej założyciela Abrahama albo Ibraima, wznawiała błędy Paulicyanów. — Abrahamici albo Abrahamszczyzna (Awramijewszczyna), sekta w Syberyi, w mieście Tiumeń, którą r. 1660 założył Abram albo Abramko, mnich węgierski, rodem Żyd, wraz z Ośką Ostromenem i Jakuszką Lepechinem, odrzucała Kościoł i sakramenta; a przypuszczała przyjście Antychrysta w cielesnej postaci. Później starała się zjednoczyć inne sekty roskolnicze, tolerujące ich błędy, a twierdząc że dla zbawienia trzeba tylko trzymać się starych ksiąg duchownych.— Tak nazywała się także przy końcu XVIII wieku, szczupła sekta deistów czeskich, w dobrach Pardubic, w obwodzie Chrudim. Odrzucali oni Trójcę świętą, w Chrystusie uznawali tylko szczególniej pobożnego męża, a w Duchu świętym bezosobistą moc Bożą. Chociaż przypuszczali nieśmiertelność duszy, oraz nagrodę sprawiedliwych i karę grzesznych, w życiu przyszłem, zaprzeczali wszakże wieczności mąk piekielnych, grzechowi pierworodnemu i innym dogmatom chrześcijańskim. Nie zgadzali się na sakramenta; ale dzieci swoje dawali chrzcić księżom katolickim i brali od nich śluby małżeńskie, aby uczynić zadość prawu cywilnemu. Cesarz Józef II, tłómacząc sobie, że traktat westfalski zapewnił wolność wyznania tylko lutrom, kalwinom i żydom, nie zaś sektarzom; kazał w r. 1783, przesiedlić Abrahamitów do Galicyi, Siedmiogrodu, Sławonii, i mężczyzn wcielić do batalionów pogranicznych. Majątki ich w Czechach oddano dzieciom lub najbliższym ich krewnym, którzy przyjęli wiarę katolicką. Skutkiem tych gwałtownych środków, sekta wkrótce wygasła. Obacz Geschichte der böhmischen Deisten, Lipsk, 1785. L. R.

Abrahamowicz (Jan) na Wornianach wojewoda Smoleński, ewangelik, mąż uczony, gorliwy obrońca różnowierców. Jego nakładem wyszedł w Wilnie 1598 roku. „Katechizm albo krótkie w jedno miejsce zebranie wiary i powinności chrześcijańskiej, z pasterstwem zborowem i domowem, modlitwami, psalmami i piosnkami, na cześć i chwałę Pana Boga, a zborowi jego ku zbudowaniu, teraz znowu za pilnem przejrzeniem i poprawieniem wydany.” Do 300 śpiewów nabożnych zawiera. W soborze Toruńskim wyznania swego r. 1615 zasiadał i ustawy