skie zwracają się ku zachodowi i wstępują na półwysep Alaskę, a ztamtąd jako pasmo gór insularnych na wyspy Aleuty. Wysokość ich jest znakomita; pod 40° szerok. północnej dochodzą 9,000 stóp, dalej na północ jeszcze są wyższe, jak np. góra Fairweather (piękna pogoda) pod 59° szerok. półn. wysoka, na stóp 16938, a nawet na wyspach Aleuckich pojedyncze góry wysokie są na 6,000 stóp nad poziom morza. Oprócz wyliczonych tu w całej swej rozciągłości Kordyllerów, są jeszcze niektóre odrębne od nich łańcuchy górzyste, a mianowicie w Ameryce południowej: góry Brazylijskie, płaskowzgóra Gujany, Sierra Nevada de Santa Marta i góry Venezneli; w Ameryce północnej: Allegany czyli Apalachy. Góry Brazylijskie oblane w koło morzem, oraz rzekami La Plata i Maranńon, mają 160 mil długości, a 100 mil szerokości; stanowią one grzbiet gór wysoki na 1000 do 2000 stóp, z którego występują trzy pasma bieżące równolegle pomiędzy sobą i do brzegów oceanu Atlantyckiego, a powiązane pojedynczemi pasmami poprzecznemi. Z tych pasmem wschodniém jest nadbrzeżne Serra do Mar; środkowe ze wszystkich najznaczniejsze i najwyższe, pod różnemi nazwami: Serra de Villa Rica, Serra do Espinhaco, Serra Montequeira, ciągnie się w odległości 45 mil od nadbrzeża morskiego, na prawym brzegu rzeki ś. Franciszka; najwyższe jego szczyty wznoszą sią w bogatej w dyjamenty prowincyi Minas Geraes, jak np. Itacube, mający 5,600 stóp wysokości, albo góra Organów 7,000. Nakoniec pasmo zachodnie, czyli Sierra Vestentes, ciągnie się o 60 mil od nadbrzeża pomiędzy dwiema rzekami wschodniemi Maranńon i La Plata. Płaskowzgórze Gujany, czyli góry Parime, szerokie na mil 80, a 130—140 mil długie, położone jest między niższym Maranńon, a rzeką Orenoko, wypływającą z nieznajomego jeszcze wnętrza tych krain górzystych i oblewającą je od południo-zachodu ku północy. Z pomiędzy ośmiu równolegle bieżących pasm tego łańcucha, najwyższém jest najbardziej południowe, w którém znajduje się Pic de Duida, na 7,800 stóp wysoki. Góry Sierra Nevada de Santa Marta, najmniejszy ale najwyższy z pomiędzy odrębnych łańcuchów Ameryki południowej, jak spadzista piramida z gorących dolin wznosi się między jeziorem Marakaibo, morzem Antylskiém i rzeką ś. Magdaleny do przeszło 18,000 stóp wysokości. Pasmo nadbrzeżne Venezueli, mające 120 mil długości, a 8—9 szerokości, w równoległym podwójnym łańcuchu ciągnie się wzdłuż morza Antylskiego od zachodu na wschód i przez Paszczę Smoczą przechodzi na wyspę ś. Trójcy. Najwyższy szczyt tego pasma znajduje się w jego łańcuchu północnym; jest to Silla de Caracas, na 8,100 stóp wysoki. Północno-amerykańskie odrębne od Kordyllerów pasmo gór Allegany czyli Apalache, pod różnemi nazwami przerzyna część wschodnią Stanów Zjednoczonych, długie jest na 350 mil, szerokie na 20, zaczyna się od pagórków na południu rzeki ś. Wawrzyńca, potem ciągnie się na północo-zachód, a nakoniec zgina ku niższemu Mississipi. Allegany składają się z kilku pasm równoległych, o 3,000 stóp średniej wysokości; najgłówniejszemi z nich są: pasmo wschodnie, czyli Allegany właściwe (Góry Niebieskie) i zachodnie, czyli Laurel Mills, albo, jak je nazywają w Tennessee, góry Kumberlandzkie. — Pod względem formacyi wulkanicznej same Kordyliery przedstawiają poniekąd jeden tylko otwór wulkanów, z których 58 czynnych i tyleż nieczynnych, wzniesione na najmocniejszym granicie aż w samą wysokość śnieżną, świadczą o ogromném wspólnem wewnątrz ognisku. Wszystkie wulkany amerykańskie położone są w kierunku Andów, jedne tylko mexykańskie ciągną się od zachodu ku wschodowi. Najwyższemi i najstraszniejszemi są łańcuchy gór wulkanicznych w Quito, Nowej Granadzie i w Ameryce środkowej; pomiędzy niemi leżą zagłębienia Pana-
