Strona:PL Encyklopedyja powszechna 1860 T1.djvu/589

Z Wikiźródeł, wolnej biblioteki
Ta strona została przepisana.

nia pragnący, łapicześć; np.: „Tronu się przez wojny ambicyjami dobijają.“ Ambit, toż samo co ambicyja; np.: „Mój ambit był, być godnym tronu.“ (J. E. Minasowicz). „Daleko jestem od ambitu tego.“ (Fr. Zabłocki komed.). Ambitny, w złem głównie znaczeniu, zapróźną sławą się ubiegający, czci chciwy, pragnący zaszczytów. W tóm znaczeniu pisze Jacek Przybylski.

„O narodzie ambitny, czegóż ty chcesz przecie?
Tego, żeby wieść wszędzie gadała po świecie?“
(tłmaczenie Luzyjady Kamoensa).

Ambigu-Comique, teatr na boulevard Saint Martin w Paryżu, założony w 1769 r. przez sławnego aktora Audinot, należy do drugorzędnych scen paryz-kich i poświęcony był głównie pantomimie i melodramatowi. W ostatnich dwudziestu latach Fryderyk Soulié i Alexander Dumas z powodzeniem w Ambigu-Comique przedstawiali niektóre ze swoich większych dramatów, jak np.: Le flis du diable, La closerie des genets, Les Mousquetaires i t. d.

Ambiorix, książę Eburonów, mieszkających za czasów rzymskich w północno-zachodniej Gailii. W roku 55 przed nar. Chr. Cezar postanowił wysłać na zimowe leże legiję Sabinusa do kraju Eburonów. W czternaście dni po przybyciu Rzymian, wybuchło tak straszne powstanie za powodem Ambiorixa, źe prawie wszyscy Rzymianie wyginęli. Ambiorix pośpieszył natychmiast do sąsiednich a przyjaznych mu pokoleń gallijskich, pobudził ich do powstania i tak zręcznie otoczył legiją Kwintusa Cycerona, że byłby ją zniósł do szczętu, gdyby nie zdrada pewnego Galla, który się przedarł do obozu Cezara i zawiadomił tego ostatniego o grożącém niebezpieczeństwie. Cezar pośpieszył na odsiecz Kwintusowi i pobił Gallów. W następnych latach Ambiorix bezustannie wojował z Rzymianami, a chociaż Cezar zwyciężył wszystkie pokolenia Gallów, Ambiorixa jednakże nigdy pokonać nie zdołał, całą przeto zemstę wywarł na kraju Eburonów, burząc i paląc siedliska tego plemienia. Ostatnie losy Ambiorixa mało są znane; według niektórych dziejopisarzów miał on zakończyć życie za Renem u Germanów, gdzie w końcu swego bohaterskiego zawodu bezpieczne znalazł schronienie.

Ambit czyli krużganek, szedł czasem od środka w starożytnych domach polskich. Ambit w przekładzie polskim Biblii roku 1561, znaczy obchód, krużganek, miejsce przechadzki. Ambitus (crimen ambitus), nieprawne wystaranie się o urząd: tak prawo rzymskie mianuje zbrodnię tego, kto przeciwnemi prawu środkami stara się skusić osoby, od których zależy mianowanie na urząd i wpłynąć tym sposobem na ich decyzyję. Nowsze prawodawstwa bardzo logicznie przestępstwo to uważają na równi z przekupstwem.

Ambitus (crimen ambitus), nieprawne wystaranie się o urząd; tak prawo rzymskie mianuje zbrodnię tego, kto przeciwnemi prawu środkami stara się skusić osoby, od których zależy mianowanie na urząd i wpłynąć tym sposobem na ich decyzyję. Nowsze prawodawstwa bardzo logicznie przestępstwo to uważają na równi z przekupstwem.

Amblygonit, (Breithaupt). Nazwany tak z greckiego dla oznaczenia stępionych narożców, jakie słup rombowy, w który krystallizuje, zawsze przedstawia. Kryształy zwykle nie wykończone i nie gładkie. Twardość 6,0, c. g. 3,—3,1, przeświecający, jasno-zielonej barwy. Pod dmuchawką łatwo się topi, mianowicie z boraxem, dając szkło bezfarbne; w rurce szklannej daje nieco pary wodnej, nagryzającej szkło. Wedle rozbiorów Rammelsberga jest to złożony fosforan glinki, sody i lityny z fluorkami tychże metalów’. Wzór chemiczny: (3 PhO3. 5 AL2O3 + PhO5 5RO) + (Fl3 Al2 + FIR) gdzie R. oznacza sod i lityn. Bardzo rzadki minerał, trafiający się przy Chursdorf i Arnsdorf w Saxonii. K. J.

Amblyopia (niedoślep), jest to przyćmienie wzroku, od którego zupełna ślepota (ob. Amaurosa) zazwyczaj się zaczyna. Chory widzi ale niewyraźnie i przy wyższych tylko stopniach oświetlenia przedmiotów: polega ona na zmniejszeniu drażliwości, bądź w błonie siatkowej, bądź w nerwie optycznym, bądź