Strona:PL Encyklopedyja powszechna 1860 T1.djvu/582

Z Wikiźródeł, wolnej biblioteki
Ta strona została przepisana.

oczyma latają. Zkąd też Francuzi zjawisko to mouches colantes (ob. Mioderopsia) nazywają. W miarę rozległości owej nieczułej na błonie siatkowej przestrzeni, przedmioty które nam się przedstawiają, mogą być mniej lub więcej niewidzianemi. Ztąd pochodzi, że niektórzy ludzie, częściową taką dotknięci ślepotą, widzą tylko kawałek a czasem połowę (ob. Hemiopsia), górną lub dolną, prawą lub lewą ze wszystkiego na co ich oczy się zwrócą. Vollaston np. widział pewien czas przed śmiercią, ze wszystkiego prawą tylko połowę, i to bez względu na to, czy obu oczami czy też samém prawem lub lewém na rzecz poglądał. Przy otwarciu pośmiertném pokazało się, że prawy pokład optyczny mózgu chorobliwemu uległ przetworzeniu. Jeżeli cała błona siatkowa oślepła, z wyjątkiem jednej tylko małej przestrzeni, to chory nią tylko widzi, a przestrzeń ta niekiedy do jednego niemal ogranicza się punktu tak, że np. czytając jedne tylko na raz widzi się literę. U osób, które wzrok tracą, zdarza się też nieraz, że ich przestrzeń widzenia zmniejsza się stopniowo, albowiem z boku formujące się plamy coraz bardziej ją zwężają, jak to np. w tak nazwanym zieloniaku (ob. Glaucoma) zazwyczaj się przytrafia. Dr W. Sz.

Amaury I, król Jerozolimy, w 1162 r. wstąpił na tron po ojcu swoim Baldwinie III, zaraz z początku prowadził wojnę z kalifą egipskim, później zaś sam dopomagał mu w walce z Nuredynem, sułtanem Alepu. Z wyprawy tej wrócił Amaury obsypany sławą i bogactwy, lecz nie bez zazdrości poznawszy skarby i żyzność Egiptu, umyślił kraj ten zawojować. Z początku odniósł kilka zwycięztw, wkrótce jednak przeciwnik jego zawarł znowu przymierze z dawnym nieprzyjacielem, sułtanem Alepu, i zmusił Amaury’ego do odwrotu. Niezadługo powstał przeciw własnemu jego państwu groźny Saladyn; Amaury jednak umarł w 1173 r,, zanim jeszcze Jerozolima stała się na nowo łupem Muzułmanów. — Amaury II (de Lusignan), najprzód był królem Cypru, później, w 1194 r., ożeniwszy się z Izabellą, wdową po Henryku hrabi Szampanii, ostatnim honorowym królu Jerozolimy, która podówczas juź była w ręku tureckim, sam otrzymał tenże tytuł królewski. Umarł w Ptolemaidzie w 1205 r., nie widziawszy nawet nigdy kraju, którego mianował się władzcą.

Amaury (de Chartres), filozof francuzki, żył pod koniec XII wieku. Z zapałem poświęciwszy się w młodym wieku nauce filozofii i teologii, popadł w błędy panteizmu: utrzymywał, że wszystko jest Bogiem i Bóg jest wszystkiem, że Stworzyciel i stworzenie są jedno i to samo. Błędy filozoficzne przenosząc do teologii, uznawał Trójcę Świętą, lecz w ten sposób jej znaczenie pojmował: prawo Mojżesza było panowaniem Boga Ojca; czasy religii chrześcijańskiej do XII wieku panowaniem Syna Bożego, a odtąd sakramenta ustępują miejsca panowaniu Ducha Ś. Przytaczamy te szczegóły jedynie dla tego, aby okazać, że błędy tegoczesnych myślicieli, jako coś nowego podawane, są powtórzeniem tylko z pewnemi modyfikacyjami dawniejszych. Amaury odwołał podobno swoje doktryny. Umarł z żalu i zawodu.

Amaury Duval (Eugenijusz Emmanuel), malarz francuzki, urodzony 1808 r. w Montrouge, jest synem zmarłego w 1839 r. Amaury Pinen du Val, znanego dyplomaty i archeologa, a nczniem sławnego portrecisty Ingres. Amaury-Duval szczególnie odznacza się w portretach; kilka jednak obrazów historycznych świadczy również o wielkim jego talencie w tym rodzaju sztuki. Najcelniejszem z nich są: Tragedyja, wyobrażana pod postacią panny Rachel (1855) i liczne freski i malowidła olejne w kościołach St. Germain l’Auxerrois i St. Germain en Laye (1839 i 1848—53).

Amaza, syn Jetra i Abigail, siostry Dawida, mianowany przez Absalona, pod-