Strona:PL Encyklopedyja powszechna 1860 T1.djvu/579

Z Wikiźródeł, wolnej biblioteki
Ta strona została przepisana.

Budny (krótkie a węzłowate powieści, apophtegmata) pisze w czasach ostatnich Jagiellonów np.: „Olimpias amarykowała na Alexandra, że się szczycił synem Jowisza.“ „Na zepsucie amarykują.“

Amaryllis, albo Narcyzowa lilija, rodzaj ten nazwany od nimfy, opiewanej przez poetów, a szczególniej Wirgilego, jest szczepem rodziny Amaryllisowatych. Wszystkie gatunki mają korzeń cebulkorodny, kwiaty wielkie; rozwijające się z jednolistnej pochwy. Rodzaj ten zawiera około 80 gatunków i wiele w nich odmian, ponajwiększej części w Indyjach, w Ameryce południowej i na przylądku Dobrej Nadziei rosnących. W ogrodach utrzymują się: A. formosissirna, A. reginae. W nowszych czasach Hebert, angielski botanik, utworzył z wielu gatunków nowe rodzaje. S. P.

Amaryllisowate (Amaryllideae). Rodzina roślin jednoliścieniowych, utworzona przez R. Brown z rodzajów należących do narcyzowatych Jussieu’go, a mających guzik owocowy dolny. Charaktery tej nowej rodziny są: guzik dolny, kielich jednolistny, rurkowaty, 6 działkowy; pręcików 6 wolnych lub zrosłych nitkami; guzik trzykomórkowy, wieloziarnowy, szyjka pojedyncza, blizna trzydzielna. Owoce albo torebka, albo jagoda, jedno lub trzyziarnowa. Korzeń cebulkorodny lub włóknisty, kwiaty w baldach ułożone, pospolicie wielkie i piękne, dla tego wszystkie gatunki jako ozdobne utrzymują się w cieplarniach lub pod otwartem niebem. Główniejsze rodzaje są: 1) Z korzeniem cebulkorodnym: Crinum L., Calostemma (R. Br.), Pancratium L., Amaryllis L., Narcissus L., Leucoium L., Galanthus L. 2) Z korzeniem włóknistym: Alstroemeria L., Doryanthes Cor. S. P.

Amarynt, miasteczko na wyspie Eubei, niedaleko Eretryi, gdzie szczególną cześć poświęcano Dyjanie, zkąd też i całą wyspę częstokroć nazywano Amaryntem. — Amaryntyje czyli Amaryzyje, były to uroczystości i igrzyska, obchodzone w Amaryncie na cześć tejże bogini.

Amaseno, rzeka w Państwie Kościelnem, wypływa pod San Prassedi z gór Wolskich, nad starożytném Privernum, łączy się z rzeką Uvente i kilkoma odnogami wpada do bagien pontyńskich.

Amaseo (Romulo), uczony filolog, ur. 1492 r. w Udine, professor języków starożytnych w Padwie i Bononii. za papieża Pawła III był nauczycielem Alexandra Farnese, później legatem kuryi rzymskiej w Niemczech, naostatek sekretarzem Innocentego III. Amaseorum. 1552 r.; największą sławę zjednał sobie znakomitemi wytwornością stylu przekładami Xenofonta i Pauzanijasza. Obszerny życiorys jego zostawił Scarsellius (Bonn 1769).

Amaski (Bazyli), nawrócony Rusin wydał: Interrogationes et responsiones ile processione spiritus sancti a Patre et Filio desumplae ac breciore et dilucidiore ordine digestae, ex libro Gennadii Scholarii, Patriarchae Constainopolilani, in quo quinque capita defenduntur, quae in sancta et oecumenica Florentina synodo continentur, (Wilno w drukarni Radziwiłła 1581). Książka la wydana w czasie sporów teologicznych Kościoła zachodniego z wschodnim, o pochodzenie Ducha ś.. wyszła powtórnie w 1583 r. w przekładzie na język rusko-słowiański p. t.: Ispowiedanie o izchożdenii swiataho Duchu, drukowana w Ostrogu.

Amassi, naród w Sarmacyi azyjatyckiej, w północno-wschodniej stronie Palus Mcotis, czyli morza Azowskiego.

Amastrys, niegdyś kwitnące z podwójnym portem miasto nad Pontem Eu-xynem (morzem Czarnem) w Patlagonii, dawniejsze Sesamus. Za cesarza Trajana Amastrys otrzymała przywileje stolicy; później przyłączoną została do