ducha wód tych, nietkniętych wiosłem żadnego Kolumba. Z lewej strony, w odległej zamierzchłej dali, majestatyczne kolosy Tarbogataju; z prawej niebotyczna, kryształowa ściana wiecznych lodów Ałatau: to ramy krajobrazu! A ponad tą całą pustynią i lądu i wody, przezroczysty, jasny błękit nieba.“ G. Z.
Ałapajewsk, miasto w gubernii Permskiej, do r. 1797 powiatowe, leży nad rzeką Ałapajką, o 72 mil od Permu, a 370 od Petersburga. Założone w r. 1704. Wyrabiają tu do 20,000 pudów żelaza w sztabach rocznie, które dostarczają do Petersburga.
Ała-tan czyli Ała-tagh, łańcuch gór należący do systematu górnego Thian-szan, ciągnący się od wschodu ku zachodowi, prawie równoodległe od gór Thian-szan i Asferach, względem których leży na północ. Ała-tau, znaczy góry plamiste i pochodzi od linij i plam czarnych, które się dają spostrzegać na stromych skałach, pomiędzy pokładami śniegów. Góry te, stanowiące ścianę północną jeziora Issykkul i oddzielające takowe od doliny jeziora Bałchasz, w przedłużeniu swem zachodniem, zwanem Kungi-Ała-tau, łączą się z górami Kara-tau (Turkestańskiemi), zaś od wschodniego brzegu jeziora Issykkul biorąc kierunek północno-wschodni, przechodzą dolinę rzeki Ilia i ciągną się aż do jeziora Ała-kul to jest do 46’ szerokości geograficznej. Całego tego łańcucha gór położenie astronomiczne naznaczyć można od 43° do 46° szerokości, a 89° do 99° długości wschodniej. Góry te wiecznemi śniegami są pokryte, i uważać je można za naturalną granicę pomiędzy posiadłościami Kirgizów, do wielkiej Hordy należących, a Burutami, czyli dziko-kamiennemi Kirgizami, oraz państwem Chińskiém, którego zachodnią stanowią granicę.
Ałatyr, W pieśniach i zamawianiach czarodziejskich ludu wielko-ruskiego występuje na siném morzu kamień biały Ałatyr, o którym zapewne śpiewają w pieśniach weselnych ukraińskich, kiedy wspominają kamień biały na siném morzu.
Ałatyr, wielka i głęboka rzeka w gubernii Niżgorodzkiej, przepłynąwszy 30 mil przez obszerne łąki, wpada w rzekę Surę, w gubernii Symbirskiej, pod miastem Ałatyrem. Ma szerokości pod miastem Ardatowem 20 do 25 sążni.
Ałatyr, miasto powiatowe gubernii Symbirskiej, leży o 29 mil od miasta Symbirska, a 183 mil od Petersburga, przy ujściu rzeki Ałatyr do Sury. Ma 15 cerkwi, 2 monastery, i około 5,000 ludności. Dochody miejskie wynoszą 6,180 rubli rocznie. — Ałatyrski powiat ma przestrzeni 84 mil kwadratowych, z tych 144,757 dziesięcin ziemi uprawnej, 19,729 dziesięcin łąk i około 200,000 dziesięcin lasów. Mieszkańców przeszło 100,000. Zamieszkały w znacznej części przez Mordwę i Tatarów. Jest to powiat najżyzniejszy w gubernii, pomimo że niektóre grunta są piasczyste. Z rzeki Sury spławia się na Wołgę niemała ilość zboża blizko na dwóchset statkach.
Ałazeja, rzeka w Syberyi wschodniej, bierze początek w górach Ałazej-skich pod 67° szerokości, przepływa niewięcej jak 80 mil; głęboka i kręta niekiedy odwiedzaną jest dla połowu ryb przez Jukagirów; wpada w morze Lodowate, pięcia ramionami, z których największe są dwa wschodnie: Łagaczkin i Wielki Protok. Z ryb znajdują się w niej: czeczuga, miętusy i wiele innych. Brzegi Ałazei mało są zaludnione, i to tylko w blizkości źródła; niżej zaś zupełnie puste.
Ałbazin, miasto niegdyś w Syberyi, nad rzeką Amur położone. Wysłany do Jenisiejska Polak Nicefor Czernihowski, zabiwszy w r. 1665 Obuchowa, wojewodę ilimskiego, lękając się kary, uciekł nad rzekę Amur i założył tu miasteczko nazwane Ałbazin, od imienia jednego z pomniejszych książąt Dauryi. Wy-
