Strona:PL Encyklopedyja powszechna 1860 T1.djvu/48

Z Wikiźródeł, wolnej biblioteki
Ta strona została przepisana.

swe nazwisko ósmej ze 24 klass kapłanów, według podziału Dawida. Zacharyjasz, ojciec ś. Jana Chrzciciela, pochodził z tej klassy. (I Paralip. 29, 10. Łuk. 1, 5).

Abiatar, arcy-kapłan w Nobe, z rodu Itamara, prawnuk Helego, pospoliciej zwany Achimelech (ob.). Saul kazał go zabić, podejrzywając o sprzysiężenie się z Dawidem. — Abiatar syn poprzedzającego, zwany także Achimelech i Abimelech, po śmierci ojca uciekł do Dawida i był uznany przez niego jako następca na arcykapłaństwo. Później, pod Dawidem, piastował on ten urząd, równie jak Sadok, a niewiadomo w jakich miedzy sobą zostawali pod tym względem stosunkach. Salomon zrzucił Abiatara z urzędu arcy-kapłana, jako stronnika Adonijasza i tym sposobem spełniła się groźba wyrzeczona niegdyś przeciw Helemu i jego rodowi. (I Król. 22, 20. 23, 9; II Król. 1—7, 25; 2, 26).

Abiba, męczennik w Edessie, w Mezopotamii, spalony za wiarę pod cesarzem Licyniusem, a wielkorządcą Lyzanijaszem, r. 322. Krewni wydostali ciało jego z płomieni, nabalsamowali i pogrzebali, obok zwłok Gurja i Samona, którzy ponieśli męczeństwo w Edessie tegoż samego dnia, przed szesnastą laty, i których był przyjacielem za ich życia. Grecy świecą pamiątkę wszystkich trzech d. 15 Listop.

Abibas, albo Abibba, Abibon, Abidas, drugi syn Gamalijela, o którym mowa w Dziejach Apostolskich. Ochrzczony, wychowany w wierze chrześcijańskiej, przepędził życie na modlitwie, rozmyślaniu i wykonywaniu prawa Bożego. Umarł wprzód nim ojciec, pochowany w grocie nad grobem ś. Szczepana. Dawne martyrologije, oprócz Bedy, kładą Abibasa w poczet świętych, wraz z Gamalijelem jego ojcem, i Nikodemem, których ciała znalezione zostały obok relikwij ś. Szczepana, w Jeruzalem, za Honorjusza. Pamiątka jego obchodzoną jest dnia 3 Sierpnia.

Abicht (Jan Henryk), znakomity filozof, urodził się w miasteczku Volkstadt w księstwie Schwarzburg Rudolstadt r. 1762. W 34 roku życia był professorem filozofii przy uniwersytecie w Erlangen, a od r. 1803 przy uniwersytecie wileńskim, wykładając też naukę w języku łacińskim. Dzieł jego ogłoszonych drukiem jużto w języku niemieckim już w łacińskiem, jest 22, z których ważniejsze: Physiologische Anthropologia, Erlangen 1801; System der Elementar philosophie, Erlangen 1795; Encyclopädie der Philosophie, Frankfurt 1804; Natur und Volkerrecht, Bayreuth 1791: De rationis in theologia vi atque virtute specim philos. Lipsiae 1790. Initia philosophiae propriae sic dictae etc. Vilnae 1814. Zostawił również wiele dzieł w rękopiśmie, a za rozwiązanie zadania: „Jaki postęp uczyniła metafizyka od Leibnitza do Wolfa“ otrzymał nagrodę od akademii berlińskiej. Umarł w Wilnie 1816 r. — Abicht (Adolf), syn Jana Henryka, doktor medycyny, uczeń b. uniwersytetu wileńskiego, od r. 1823 był zastępcą adjunkta przy klinice medycznej w tymże uniwersytecie: w 2 lata później mianowany został professorem zwyczajnym patologii, a potem przy Cesarskiej wileńskiej medyczno-chirurgicznej akademii, gdy uniwersytet zwinięto. Obowiązki te pełnił do roku 1841. Napisał dzieła: 1) Tablice synoptyczne trucizn i t. d., Wilno 1823 r.; 2) Institutiones Terapiae generalis, Vilnae 1840; a 3) był wydawcą pisma zbiorowego: Collectanea medico-chirurgica Caesareae academiae medico-chirurgicae Vilnensis, Wiln. 1838 t. I. Prócz tego umieszczał wiele pism w przedmiocie medycyny po różnych dziennikach wileńskich.

Abida, bóstwo kałmuckie, czuwające nad duszami w chwili rozstania się ich z ciałem, i dozwalające im przechodzić w ciała innych ludzi lub zwierząt, albo też bujać swobodnie po powietrzu.

Abigeatus, wyraz z dawnego prawa polskiego, znaczy uprowadzenie cudzego bydła z pastwisk: rodzaj kradzieży.