ko nauczyciele i badacze języka, ale raczej filologowie i literaci, jak np. Zenodot z Efezu, założyciel pierwszej szkoły grammatyków w Alexandryi, Eratostenes z Cyreny, Arystofanes z Bizancyjum, Arystarch z Samotracyi, Apollonijusz sofista i Zoilus. Uczeni ci połączonemi siłami zbierali, roztrząsali, sądzili i dla następnych pokoleń przechowywali istniejące pomniki oświaty i literatury. Z pomiędzy poetów tej epoki najsławniejsi byli: Apollonijusz z Rodu, Likofron, Aratus, Nikander, Euforipon, Kallimach, Teokryt, Filetas, Fanokles, Tymon, Skymnos, Dy-jonizyjusz i siedmiu tragików, zwanych alexandryjską Plejadą. W ogóle epoka alexandryjska odznacza się charakterem wcale różnym od dawniejszego umysłowego życia greckiego; oczywiście bowiem staranność, z jaką studyjowano jeżyk i formy stylowe, wpłynęła na wykwintność i poprawność mowy, choć brakło ducha, którego żadna praca nadać, ani zastąpić nie potrafi. Pisarze alexandryjscy przejęli się większą sztuką kompozycyi, a krytyka zajęła miejsce genijuszu. Nic naturalniejszego nad to, że następcy i naśladowcy najznakomitszych poetów i uczonych tej szkoły, słabszymi byli jeszcze od wzorów; krytyka ich stała się drobiazgową, artyzm sztuczką prawdziwej sztuki niegodną.—O filozofach tej epoki ob. Alexandryjska szkoła.— Ważniejszemi jeszcze były prace Alexandrynów w naukach przyrodzonych i ścisłych: w Alexandryi w III już wieku przed Chrystusem Euklides napisał klassyczne swoje dzieło o geometryi, astronomowie zaś usunięciem wszystkich spekulacyj hyperfizycznych naukę swoją na najwyższym podówczas postawili szczycie. Najznakomitszym z fizyków i matematyków alexandryjskich byli: Arystyl, Tymocharys, Archimedes, Eratostenes, Arystarch z Samos, Ptolemeusz i inni.
Alexandryjska kronika, tak nazywa się kompilacyja z kilku autorów greckich, dopełniona za panowania Heraklijusza, odkryta w połowie XVI wieku w Sycylii i wydrukowana r. 1615 przez Jezuitę Radera, który nazwał ją Alexandryjską dla tego, że na czele rękopismu znalazł imię Piotra z Alexandryi.
Alexandryjska szkoła zawiązała się w końcu II wieku po Chrystusie, pod przewodnictwem Ammonijusza Sakkasa, ale grunt jej rozwinięciu położył uczeń i następca jego Plotinus. Podstawą jego nauczania była filozofija Platona, która przy rozszerzaniu się języka i wiedzy greckiej nabyła szczególniejszego wpływu i znaczenia. Jak Plato w nauce swej przez porównywanie i upatrywanie stosunków w jednościach różnorodnych, dochodzi do utworzenia idei ogólnej jedności, która u niego zwie się typem czyli ideałem; tak szkoła alexandryjska, kierunek ten przyjąwszy za zasadę, przonosi go ze świata abstrakcyi do realności, tym sposobem stara się zatrzeć wszelkie różnice pojęć i wyobrażeń wieków i narodów; miesza religija z nauką, Wschód z Grecyja i przywłaszcza sobie wszystkie teoryje, jakie kiedykolwiek i gdziekolwiek istniały, aby przez ich współdziałanie wykazać tę poszukiwaną jedność, usiłując dowieść, że różnice nie stanowiły nigdy odmienności, ale tylko świadczyły o rozmaitości punktów zapatrywania się na rzeczy. To też najwybitniejszym charakterem szkoły alexandryjskiej jest eklektyzm, który bardzo naturalnie wyrodzić się musiał z takiego ubiegania się o przywłaszczenie sobie wszystkich teoryj, a że eklektyzm ten osadzony został na gruncie filozofii Platona, przeto członkowie tej szkoły zwą się powszechnie neoplatonikami. Nie możemy, opierając się na danych, które posiadamy, twierdzić, aby ten eklektyczny kierunek nadany był szkole przez samego Plotina, który jest jej najpierwszym z rzędu piśmiennym, ale zarazem i najprzedniejszym wyrazem; tak, iż lubo następcy jego Porfyrus i Jamblichos głośniejszymi może stali się, i byli bieglejszymi odeń erudytami, jednak nie mogą się równać z nim pod względem głębokości metafizycznej i dyjalektycznej siły; słowem, że wszystko cokol-
