Strona:PL Encyklopedyja powszechna 1860 T1.djvu/387

Z Wikiźródeł, wolnej biblioteki
Ta strona została przepisana.

ród swój wywodził od Heraklidy Akystomacha. Dynastyja ta panowała w Laryssie, w Tessalii, a najpamiętniejszymi z niej byli: Arystypp, uczeń Gorydyjasza, przyjaciel Cyrusa młodego, który nawet przysłał mu posiłki przeciw wewnętrznym powstańcom i Farsalczyk Menon, który sam w 1500 żołnierzy Cyrusowi poszedł w pomoc przeciw Artaxerxesowi. Później, gdy Jazon, z dynastyi królów Feryjskich, przywłaszczył sobie panowanie nad Tessaliją, Aleuadowie oddali się w opiekę Alexandrowi, synowi Amyntasa, królowi Macedonii, który jednak kraj cały zatrzymał dla siebie. Następnie połączyli się z Filipem macedońskim, który używał ich szczególnie w celu urzeczywistnienia swych zamiarów na Grecyję.

Aleuckie wyspy, leżą gromadnie na wschód od wysp Komandorskich do półwyspu Alaski, w północno-zachodniej części Ameryki; odkryte zostały przez Behringa (1745 roku), i odtąd zamieszkane przez rossyjskich przemysłowców, których ludność dochodzi do 1000. Wyspy Aleuckie składają się z wysokich gór rozmaitego składu, po największej części wulkanicznych. Na wyspach tych znajduje się wiele źródeł mineralnych; są też drogie kamienie, ruda miedziana, bursztyn; lasów bardzo mało; wyspy te obfitują w lisy, bobry, lwy i cielęta morskie. Powietrze ciągle wilgotne i mgliste; śnieg leży od Października do Maja. Wyspy Aleuckie dzielą się na 4 gromady: 1) Właściwe Aleuckie, (Bliżnije), najbardziej na zachód posunione z całego Archipelagu i najbliższe Kamczatki (inaczej zwane Attu, Agattu) i pewna liczba drobnych, znanych pod nazwiskiem Siemiczy. 2) Mysze. 3) Andrejanowskie, i 4) Lisie czyli Kawalangskie; a w ich liczbie Unalaszka, Umnak, Kadjak. Ludność pierwotna wysp Aleuckich, wynosić miała 100,000; lecz później zmniejszyła się do dziesiątej części.

Aleuromancyja, (z greckiego: aleuron, mąka i manteia, wróżba), u starożytnych sztuka wróżenia z mąki pszennej.

Aleusskie solne jeziora, znajdują się w gubernii Tomskiej, częścią w okręgu Koływańskim, częścią w Barnaulskim, na północ jezior solnych Borowych, w północno-wschodniej części stepu Irtyskiego. Z jezior tych, jako i z Borowych solnych, dobywa się dostateczna ilość soli na potrzeby całej gubernii Tomskiej. Znaczniejsze z jezior Aleusskich są: Wiszniowe, Długie czyli tomowe, Burlińskie, Gornostalewo, Wszywe, Pietuchowo, Zaworujskie i Jarowskie. Sól dobywa się tylko z trzech pierwszych. Brzegi jezior Aleusskich niezbyt wyniosłe, spadziste, mają grunt gliniasty. Osiadanie soli zaczyna się od miesiąca Maja; a dobywanie jej od miesiąca Czerwca. Stosownie do ilości oznaczonej przez ministeryjum skarbu, od 1835 do 1840 r. dobyto soli z jezior Aleusskich 590,000 pudów.

Alexander I, Cesarz Wszech Rossyi, Król Polski, syn Cesarza Pawła Piotrowicza i Cesarzowej Maryi Teodorówny, z domu księżniczki Wirtemberskiej, urodził się 12 Grudnia 1777 r. w Petersburgu. Wychowaniem młodego Wielkiego Księcia kierował hrabia Sołtyków, głównym zaś nauczycielem był Laharpe Szwajcar. W szesnastym roku życia Alexander pojął za małżonkę 28 Września 1793 r. księżniczkę Badeńską Ludwikę-Maryję-Augustę, po przyjęciu wyznania Prawosławnego mianowaną Elżbietą Alexiejewną. Za panowania Pawła I, Wielki Książe Alexander, oprócz pełnienia obowiązków wojskowych, był wojennym gubernatorem miasta Petersburga, członkiem rady państwa i senatu. Po zgonie ojca, Alexander wstąpił na tron dnia 12 Marca 1801 roku, koronował się 15 Września tegoż roku. Wtedy właśnie Napoleon Bonaparte zgniótłszy rewolucyję francuzką, zaczynał przyprowadzać do skutku olbrzymie swe zamiary, ogłosiwszy się r. 1804 cesarzem Francuzów. Pognębiona przezeń Austryja prosiła pomocy Rossyi; Alexander stanął w jej obronie, zrażony do cesarza Francuzów, z powodu skazania na śmierć niewinnego księcia d'Enghien; ale po niepomyślnej bitwie