Strona:PL Encyklopedyja powszechna 1860 T1.djvu/383

Z Wikiźródeł, wolnej biblioteki
Ta strona została przepisana.

cznych, wydał Bastien w 18 tomach podtytułem: Oeuvres philosophiques et literaires (Paryż 1805 r.), później (1821 r.) Didot w 5 tomach. F. H. L.

Alembik (alembicus). Wyraz ten służy na oznaczenie przyrządu często w chemii, farmacyi i przemyśle używanego do destylacyi (ob.). Przyrząd ten bywa niekiedy szklany, najczęściej jednak jest metalowy i składa się z kotła, w którym ciała mające być destylowanemi, wystawiają się na działanie wyższej temperatury, z hełmu pokrywającego tenże i dziobem swym łączącego się z oziębiaczem, umieszczonym w chłodnicy. Powstająca w kotle para przechodzi hełmem do oziębiacza, w którym się skrapla i do odbieralnika spływa. Dawniej jednakże wyraz łaciński alembicus służył tylko na oznaczenie hełmu. T. C.

Alembroth. Wyraz chaldejski, używany przez alchemików w znaczeniu klucza sztuki, który otwierał alchemikom tajemnicę przemieniania, posiadający zaś ją umiał wielkie dzieło. Alchemicy zwali solą mądrości, czyli sola alembrota (sal alembrothi), produkt sublimacyi kalomelu z chlorkiem antymonu. W farmacyi nazywają sal alembrothi, osad otrzymany z roztworu sublimatu za pomocą amonijaku (amidek merkuryjuszu). Niektórzy chemicy pod alembrotem rozumieją sole ułatwiające topienie metali.

Alemontyt, synonimy: Antimonarsen, Arsenik-antimon, Arsenik Spiess-glanz, Antimoine natif arsenifere. Minerał w massach drobno-ziarnistych, prawie zbitych, w postaciach kulistych i nerkowatych. Twardość = 3,5 średnia między spatem wapiennym a fluspatem. C. g. 6,2. Nieprzezroczysty, barwy białej w szarą wpadającej. Rammelsberg rozbierając ten minerał, z Allemont pochodzący, naznacza mu skład chemiczny As Sb; jest to więc trzyarsenek antymonu, chociaż Thomson inny mu wzór chemiczny naznacza, w skutek rozbioru al-lemontytu z innych miejscowości pochodzącego. Pod dmuchawką daje mocne dymy arsenowe. Znajduje się w Allemont w departamencie Isere, w Andreasbe-gu, w Harcu i w Przibram w Czechach. K. J.

Alemtejo, (ob. Alentejo).

Alençon, stolica francuzkiego departamentu Orne, nad rzeką Sarthe, licząca 15,000 mieszkańców, posiada trybunał cywilny i handlowy, rade generalną rękodzieł, szkołę normalną, bank departamentalny i t. p. Kościół katedralny zbudowany jest w stylu gotyckim, z okazałym portykiem i pięknemi na szkle malowidłami. Przemysł wydaje szczególniej płótno, cienkie tkaniny wełniane, wyroby szmuklerskie i haftarskie. Rozległa niegdyś fabrykacyja koronek znacznie dziś podupadła; podobnież zaniedbónem jest szlifowanie tak zwanych dyjamentów alensońskich, rodzaju kryształów kwarcowych, napotykanych w okolicach miasta.— Dawni książęta d’ Alencon byli gałęzią królewskiego domu Valois i pochodzili od Karola de Valois, który roku 1346 poległ w bitwie pod Grecy. Wnuk Karola, Jan I, stronnik Armagnac'ów, stracił życie roku 1415 pod Azincourt. Następca jego, Jan II, był podobnież przeciwnikiem dworu i został z tego powodu dwukrotnie na śmierć skazanym, lecz ułaskawionym. Syn Jana II, Rene, ściągnął również na siebie podejrzenie Ludwika XI, który roku 1481 w Chinon trzymał go przez trzy miesiące zamkniętegu w klatce żelaznej; Karol VIII atoli powrócił mu godność i majątek. Syn Rene’go, Karol IV (ur. 1498), ożeniony był z siostrą króla Franciszka I. W bitwie pod Pawiją dowodził on lewem skrzydłem armii francuzkiej, lecz zamiast poprzeć króla w chwili stanowczej, umknął z częścią wojska, tak iż opinija powszechna jemu głównie przypisywała przegraną i ujęcie w niewolę Franciszka I. Ze śmiercią jego (20 Kwietnia 1525) wygasł starożytny dom książąt d Alençon. Karol IX oddał później to księztwo młodszemu bratu swemu, księciu andegaweńskiemu; Ludwik XIV obdarzył niém roku 1710 wnuka