Strona:PL Encyklopedyja powszechna 1860 T1.djvu/312

Z Wikiźródeł, wolnej biblioteki
Ta strona została przepisana.

ga udała się do Hiszpanii; trzecia do górnych Włoch, gdzie pokonaną została przez Ricimera. Nie ma wątpienia, że szczątki tego narodu istnieją dotąd wśród wojowniczych ludów Kaukazu.

Alant, herb w r. 1530, przez Karola V cesarza nadany, a przez Zygmunta Augusta K. P. potwierdzony 1569 r. dla Mikołaja Ałantsee, ławnika najwyższego sądu magdeburgskiego w Krakowie. Tarcza w poprzek przepołowiona: dolna połowa lazurowa na niej ryba zwana Głowacz (po niem. Alant), górna połowa złota. Nad tarczą hełm uwieńczony ostrokręgiem w prążki naprzemian złote i lazurowe; nad nim dwa rogi: prawy złoty, lewy lazurowy, z pośród nich lew do połowy wychylony, płowy, z ogonem na grzbiecie wzniesionym.

Alantowicz, herbu Poraj, dom szlachecki w Polsce.

Alanus ab insulis, jeden z największych teologów pierwszego okresu filozofii scholastycznej, otrzymał przezwisko od swego miasta rodzinnego Ryssel we Flandryi, (Insulae), dzisiaj Lille we Francyi. Urodzony r. 1114, wstąpił w Clairvaux do zakonu Cystersów, kształcił się pod świętym Bernardem, otrzymał stopień doktora, był rektorem uniwersytetu paryzkiego, w r. 1151 biskupem antyssyjodoreńskim (Auxerre), lecz złożył tę godność dobrowolnie roku 1167, aby wrócić do klasztoru w Clairvaux, gdzie umarł w bardzo późnym wieku, r. 1202 lub 1203. Uważany był za cudo umiejętności, i z powodu wielkiej i wszechstronnej nauki, nazywano go Doctor universalis. W teologii starał się o wykład ściśle matematyczny, jak widać z dzieła jego: De Arte seu articulis catholicae fidei, lib. V. Dzieło Alana: Anticlaudianus, sive de officio viri, in omnibus virtutibus perfecti, libri IX (Bazylea 1536; Wenecyja 1582; Antwerpija 1621), pisane wytwornie, nazywane jest Encyklopedyją, ponieważ zamyka w sobie „wszystkie rzeczy boskie i ludzkie, o których każdy wiedzieć, lub przynajmniej podziwiać je powinien.“ Karol de Visch wydał niektóre z dzieł jego w swojej Bibliotheca cisterciana (Antwerpija, 1654). Wiele jego prac tak prozą, jak wierszem, dotąd niedrukowanych, w rozmaitych bibliotekach znajduje się. L. R.

Alańskie góry, nazywa się pasmo gór lasu wołkońskiego w Sarmacyi europejskiej Ptolemeusza. Nazwa wzięta prawdopodobnie od hordy północnych Alanów, która w tych stronach, wedle sławnego geografa Reicharda, miała mieć około pierwszego wieku po Chrystusie swoje siedliska. Dr. C.

A la poule (wyrażenie francuzkie: w kurę, o kurę), używane przy niektórych grach w karty, w billard, w kręgle i t. d., głównie takich, w które zwykle grywają tylko dwie osoby, a w których skutkiem zebrania się większego towarzystwa, ma przyjąć udział większa liczba osób. Nazwa tej gry powstała ztąd, że wygraną, zwłaszcza przy grze w kręgle, stanowiła najczęściej kura, baran lub inny podobny przedmiot, wystawiony dla gości przez właściciela kręgielni, obok tego zaś różnej wysokości kwoty pieniężne, składane przez współgrających. Przy grze à la poule w karty, jak np, w écarté, maryjasza i t. d., z trzech grających wygrywa ten, kto z dwoma innemi wygra dwie partyje raz po raz.

Alarcon (Don Juan Ruiz de Alarcon y Mendoza), genijalny dramaturg hiszpański, żyjący na początku XVII wieku, o którym wszakże napróżno szukalibyśmy wzmianki tak w owoczesnych, jak i w późniejszych pismach historyczno-literackich; nie dla tego, żeby się na genijuszu jego nie poznano, lecz zawiść z jednej strony, a duma z drugiej skazały poetę na zapomnienie. W ostatnich dopiero czasach krytyczne badania wykryły, że wiele arcydzieł przypisywanych komu innemu są utworem Alarcona. Krótki życiorys da nam poznać tego genijalnego i osobliwego razem człowieka. Alarcon urodził się przy końcu XVI wieku w mexykańskiém mieście Tasco, ze znakomitej rodziny Alarconów, której jedna gałąź