polskiej i jej historyję, ogólną zaś teoryję literatury, professor rossyjskiej literatury (§ 40). Uczono też obrzędów, ceremonij i kościelnego śpiewu. W ostatnim zaś roku kursu naukowego, wykładano główne zasady hygijeny. Stałych professorów akademii było siedmiu; oraz czterech adjunktów i trzech lektorów (nauczycieli) języków obcych; prócz tych jeszcze, kapelan i razem spowiednik, sekretarz świecki z dwoma pomocnikami, biblijotekarz duchowny, świecki pomocnik ekonoma i lekarz, dopełniali składu akademii. Akademija miała prawo udzielania stopni uczonych: studenta, kandydata, magistra i doktora teologii; a jej wychowańcy posiadali przywilej otrzymywania wyższych posad w hierarchii kościelnej: od assesorów konsystorza i kaznodziejów katedralnych, aż do prałatów i biskupów (§ 83). Zwierzchnictwo bezpośrednie nad akademija miało Kollegijum duchowne rzymsko-katolickie. Rządzący dyjecezyją wileńską, w charakterze opiekuna i miejscowego praw kościelnych stróża, prezydował na examinach i nadzwyczajnych konferencyjach akademickich (§ 95). Akademija Duchowna w Wilnie, otwartą została uroczyście dnia 11 Lutego 1834 r., chociaż lekcyje zaczęły się w niej pierwszych dni Października 1833 roku. Pierwszym jej rektorem był X. Aloizy Osiński, infułat kollegijaty ołyckiej, mąż w literaturze zasłużony. W całym składzie i organizacyi, wyjąwszy oddział ormiańsko-katolicki, który nie istnieje, i seminaryjum dyjecezalne, które zostało na miejscu: Akademija Wileńska przeniesiona do Petersburga, dotąd tam istnieje, posiadając te same prawa i przywileje, które Cesarz Mikołaj I Ukazem z dnia 24 Października 1844 r. dalej rozciągnął, i nanowo potwierdził; a przez konkordat ze Stolicą Apostolską w roku 1847 dnia 22 Lipca (3 Sierpnia) zawarty, byt akademii w Stolicy państwa i jej charakter pierwotny zapewnił i zabezpieczył. X. A. L-cki.
Akademija Duchowna Rzymsko-Katolicka w Warszawie. Najwyższém postanowieniem Cesarza i króla Mikołaja I, z d. 16 Października r. 1836, w miejsce Seminaryjum głównego w Warszawie, (po zamknięciu wydziału teologicznego przy b. Uniwersytecie Alexandrowskim) ustanowioną została w Warszawie Akademija Duchowna Rzymsko-Katolicka. Na jej utrzymanie, wyznaczony oprócz funduszu artykułem 25 postanowienia z dnia 11⁄23 Listopada 1824 r. Cesarza Alexandra I, na utrzymanie seminaryjum głównego w Warszawie w summie zł. pol. 103,800 wyznaczonego, dodatek z funduszów suppressyjnych w ilości zł. poi. 62,800. Podług zatwierdzonej przez N. Pana Ustawy, w Akademii Duchownej utrzymuje się na koszcie rządowym uczniów 40. Przyjmują się do niej klerycy celujący we względzie moralnym i naukowym, którzy w seminaryjach dyjecezalnych do słuchania nauk w akademii duchownej należyte usposobienie otrzymali Oprócz uczniów funduszowych, wolno na przedstawienie biskupów przyjmować do akademii kleryków na koszt prywatny, nie innych jednak, jak usposobionych w seminaryjach dyjecezalnych i nieinaczej, jak z pomieszczeniem ich w zakładzie i zobowiązaniem poddania się wszystkim tegoż zakładu urządzeniom. Bez obowiązku mieszkania w zakładzie, mogą uczęszczać na nauki do akademii tylko klerycy zgromadzeń zakonnych; lecz i ci, nim pozwolenie do uczęszczania otrzymają, i w poczet uczniów zapisani zostaną, winni są poprzednio udowodnić potrzebne do słuchania kursów kwalifikacyje, złożyć zaręczenie od jednego z przełożonych klasztorów, w których mają mieszkanie, iż zawsze pod przyzwoitym dozorem zostawać i ściśle stosować się do urządzeń akademii będą. Do składu akademii należą: rektor, wice-rektor czyli inspektor, siedmiu professorów do nauk teologicznych, pięciu do nauk pomocniczych, dwóch lektorów i prowizor. Ma także akademija w pomoc wice-rektorowi ojca duchownego czyli spowiednika, którego zwierzchność akademii mianuje. Ster akademii, pod nadzorem Dyrektora Głównego prezy-
