Strona:PL Encyklopedyja powszechna 1860 T1.djvu/234

Z Wikiźródeł, wolnej biblioteki
Ta strona została przepisana.

ztąd kalmusówką, albo ajerówką się nazywa. Korzenie ajeru osmażone w cukrze przechowywane bywały w apteczkach polskich, domowych, na przekąski po wódce.

Ajerówka (ob. Ajer).

Ajgomancyja, z greckiego: aix koza, i manteia, wróżba, sztuka wróżenia przyszłości z ruchów albo beku kozy.

Ajgun, miasto w Dauryi, miejsce pobytu rządcy kraju, rozciągającego się wzdłuż Amuru i jego przytoków. Ajgun leżał pierwej na północnym brzegu rzeki Amun ale w 1685 r. Chińczycy przenieśli go na brzeg południowy.

Ajgust. Latopisiec nowogrodzki wspomina go, jako mianowanego w r. 1270 księciem nad Pskowem, w miejsce Dowmunta, przez wielkiego księcia Jarosława Jarosławicza.

Ajmak. Tak nazywa się u Mongołów pokolenie, rządzone przez jednego z potomków Czyngis-hana; ajmaki u nich zamykają w sobie od 2,000 do 100,000 familij. U Kałmyków ajmak jest częścią ułusa (obozowiska), zostającą pod zarządem Zajsanga, czyli posiadacza dziedzicznego. U Kałmyków nadwołgskich ajmaki są bardzo szczupłe; składają się z 10—12 familij, rzadko zaś z 150—200.

Ajmakuryje, uroczystość w Peloponezie, podczas której dzieci na grobie Pelopsa biczowano do krwi. Powód tej barbarzyńskiej czci Pelopsa jest niewiadomy.

A jour, ażur, oprawa drogich kamieni, opasująca je tylko w około, bez okrycia części spodniej, co przyczynia się do podniesienia ich piękności.

Ajran, napój chłodzący u Tatarów: mleko kwaśne na pół z wodą, albo też zwyczajna maślanka.

Ajrer (Jakób), ob. Ayrer.

Ajrer (Jerzy, Henryk), professor prawa przy uniwersytecie w Getyndze, następnie tajny radca sprawiedliwości i prezydent instytutu historycznego, urodził się r. 1702 w Meiningen, umarł 1774. Pisma jego: Animadversiones ad historiam Lechi, zamieszczone są w trzeciej części dzieła Józefa Alexandra księcia Jabłonowskiego, wojewody nowogrodzkiego, wydanego w Lipsku 1771 r. pod n. Lechi et Czechi adversus scriptor recentissimum Vindiciae. Ajrer jest także autorem dzieła: Opuscula varii argumenti. Getynga, 2 t. 1746—1747; wyjaśnił rozprawę Blackwela: de praestantia classicorum auctorum, Lipsk 1735 r.; oraz wydał na nowo dzieła Schultinga: Jurisprudentia vetus antejustinianea, w Lipsku 1737 r.

Aj-Todor, przylądek na południowym brzegu półwyspu tauryckiego w Rossyi. Składa się z trzech niewielkich przylądków: Liman-Burun, Aj-Todor-Burun i Daka-knali, czyli Monastyr-Burun. Na wszystkich trzech znajdują się rozwaliny dawnych budowli. Na przylądku Aj-Todor jest morska latarnia z ciągle palącym się ogniem.

Ajtwaros, w mitologii litewskiej, podług Łasickiego, duch za płotem siedzący, zapłociec, o którym, jako o posługaczu wiernym człowieka, liczne są powieści ludu i przysłowia. Podług Narbuta, Dzieje starożytne narodu litewskiego, (Wilno 1835, tom I), jest-to bożek rozpusty męzkiej czyli przyłożnik, incubus, który zwykle niewiasty śpiące napastuje. Ukazuje się niekiedy w postaci latawca czyli meteoru ognistego latającego. Ks. Syrwid w słowniku polsko-łacińsko-litewskim, tłumaczy wyraz Ajtwaros przez latawiec. Wkrada się do spichrzów, wynosi nabiał, mięsiwa i inne przysmaki od starych gospodyń i częstuje upodobane sobie kobiety lub dziewczęta; nawet pieniądze im daje. Niewiasta, zwiedziona pokusą tego ducha, nie może się odjąć miłości ku niemu. Podług innych, Aj-