Strona:PL Encyklopedyja powszechna 1860 T1.djvu/232

Z Wikiźródeł, wolnej biblioteki
Ta strona została przepisana.

Aj, rzeka w gubemii Orenburskiej, wypływa z wąwozu góry Kałgana, gałęzi pasma Uralskiego i wpada do rzeki Joru. Ma długości około 270 wiorst. Tą rzeką i przytokiem jej Satka, spławiają na wiosnę wyroby zakładów górniczych: Złatoustowskiego, Kasińskiego i Satkińskiego; ale spław po rzece Aj, z powodu bystrości jej. jest dość niebezpieczny.

Ajaccio, stolica wyspy i departamentu Korsyki, założona obok dawnego Adjacium, jest siedzibą biskupa, posiada akademiję i kollegijum handlowe i liczy do 10,000 mieszkańców, zajętych w większej części połowem sardeli i korali, oraz uprawą wina i oliwy. Port miasta, broniony silną cytadellą, jest obszerny i wygodny, zbyt mało jednak ubezpiecza przeciw wiatrom zachodnim. Ajaccio jest miejscem urodzenia Napoleona I.

Ajaguza, rzeka w stepie Kirgizkim, wypływa z gór Tarbogatajskich i wpada do jeziora Bałchasz. Kierunek jej biegu z północo-wschodu ku południowi. — Ajaguzki zarząd (Prykaz); jest to środkowy punkt na drodze karawanowej pomiędzy Semipołatyńskiem, a Czuguczakiem, miastem pograniczném chińskiém, od Omska 966, od Semipołatyńska 276½ wiorst odległy, i tyleż prawie od Czuguczaka, leży pod 48° szer. półn. i 98 dług. wsch. Ajaguzki zarząd jest stolicą okręgu, rozciągającego się od Irtysza do rzeki Lepsy i od gór Karakalińskich do zachodniej granicy państwa chińskiego. Na tej przestrzeni koczuje około 50 tysięcy Kirgizów z rodu Najmana i Kireja, protoplastów kirgizkich plemion średniej hordy. Obecnie okrąg ten zawiera 15 włości, dzielących się na 150 aułów, z 14 tysiącami jurt. Osada ta powstała około r. 1830 nad brzegami rzeki Ajaguzy; ale dla dogodności drogi karawanowej w r. 1842 przeniesioną została o 45 wiorst poniżej tej rzeki. Oprócz rządowych zabudowań, przeznaczonych dla załogi wojskowej i administracyi, liczy kilkadziesiąt chałup z drzewa topolowego, jako jedynego materyjału budowlanego, rosnącego obficie w tej okolicy (ob. Ak-molly). G. Z.

Ajalon, miasto w pokoleniu Dan, niedaleko Bethsames, wyznaczone przez Jo-zuego (XIX, 42) Lewitom: To miasto, oraz dolina na której się znajdowało, było bez wątpienia miejscem, gdzie Jozue (X, 2) w bitwie przeciw pięciu królom Chananejskim, blisko Gabaon, kazał zatrzymać się słońcu. Roboam obwarował je później; lecz pod Achazem zdobyte przez Filistynów (II Paralip. 11, 10; 28, 18).

Ajan, pobrzeże wschodniej Afryki, nieurodzajne, piaszczyste i niemal puste, rozciąga się od Zanguebaru aż do przylądka Guardafui. Rozległą tę przestrzeń zamieszkują pokolenia niepodległych Negrów, wyznania mahometańskiego. Berbera, Zeila i Harrur są trzema głównemi punktami tamtejszego handlu, gdzie cudzoziemcy zaopatrują się w kość słoniową i piasek złoty, sprowadzane zapewne z wnętrza Afryki.

Ajataja, piąty z siedmiu fińskich Hyjzów, czyli bogów złych, w służbie Ka-lewy olbrzyma będących, wywodzi bogów i ludzi w bagna, lub bezdroża, walczy z Luminkajnenem, łamie mu wiosła i przewraca łódź niebieską.

Ajax, wódz grecki, syn Oileusa, króla Lokrów, mniejszym zwany, pociągnął w 40 żagli lokryjskich pod Troję, gdzie w szybkości działań sam go tylko Achilles przewyższał. Kassandrę, która się po zburzeniu Troji do świątyni Pallady schroniła, gwałtem ztamtąd wywlókł i związaną uprowadził. Zagniewana bogini pogrążyła go za to w falach morskich. — Ajax, syn Telamona, króla Salaminy, wielkim zwany, po kądzieli wnuk Eaka. W 12 żagli podpłynął pod Troję, a Homer wystawia nam go najdzielniejszym po Achillesie; dumny i małomówny, działa wiele. Uniesiony gniewem i wściekłością, że zbroja Achillesa, do której jako bohater i krewny najbliższe rościł sobie prawo, dostała się po śmierci tegoż Ulissesowi,