Strona:PL Encyklopedyja powszechna 1860 T1.djvu/198

Z Wikiźródeł, wolnej biblioteki
Ta strona została przepisana.

od króla patenta na sekretarzy Jego Królewskiej Mości: i już mieli tytuł generosus, tylko szlachcie dawany. A. F.

Agetoryje, uroczystości greckie, na cześć Agetora czyli Hermesa, podług niektórych: Jowisza lub Apollina.

Ageustyja, wyraz greckiego pochodzenia, oznaczający albo wstrzymanie się od pokarmów, albo też stan chorobliwy człowieka, objawiający się zupełną utratą smaku.

Agezander, rzeźbiarz, rodem z wyspy Rodus, wraz z synami swymi: Atenodorem i Polikratesem, był autorem sławnej gruppy Laokona (ob).

Agezandros (prowadzący ludzi), przydomek Plutona.

Agezylaus, król spartański, otrzymał koronę w skutek starań i zabiegów Lizandra. Wezwany przez Jończyków na pomoc przeciwko Artaxerxesowi, królowi perskiemu, Agezylaus odniósł świetne zwycięztwo nad tym monarchą w Azyi i ułożył plan zniszczenia tego państwa. Nowe wypadki powołały go do Grecyi, gdzie Ateńczycy wraz z mieszkańcami Beocyi, Koryntu, Argosu i Eubei wystąpili groźnie przeciwko Sparcie. Agezylaus pobił nieprzyjaciół pod Koroneą w 394 r. przed Nar. Chr., wojna jednakże zakończyła się dopiero w 378 r. pokojem Antalcydasa, na korzystnych dla Sparty warunkach. Następnie, Agezylaus zwrócił swój zwycięzki oręż przeciwko Epaminondasowi i Pelopidasowi, a chociaż nie mógł pokonać tych dwóch nieśmiertelnych mężów, udało mu się jednakże ochronić kraj swój od zagłady. Chcąc zyskać dla Sparty sprzymierzeńców i bogactwa, Agezylaus pomagał egipskiemu królowi Tachosowi w wojnie z Persami, lecz wkrótce wystąpił przeciwko temuż Tachosowi, na obronę Nektaneba II, powstańca. Wracając z Afryki jako zwycięzca, Agezylaus zginął na morzu wśród strasznej burzy w 84 roku życia. Z czasów starożytnych pozostały nam trzy bijogralije Agezylausa, napisane przez Xenofonta, Plutarcha i Neposa. Agezylaus panował od 399 do 360 r. przed Nar. Chr.

Agezypolis, syn Pauzanijasza, króla Sparty, panował od roku 394 przed Chr., wespół z Agezylausem II; sławny zniszczeniem krainy Argiwów, zburzeniem Mantynei, wyprawą na Olint i zdobyciem Torony. Um. r. 380.

Aggerhuus, powiat w dyjecezyi Christijańskiej w Norwegii, z miastem, a do r. 1815, fortecą tegoż nazwiska.

Aggeusz (po hebrajsku: moje święto, uroczysty, imieniny), jest dziesiątym z dwunastu proroków mniejszych, podług kanonu Biblii, a pierwszym, który za powrotem z niewoli, wystąpił miedzy Izraelitami. Biblija nie podaje żadnego szczegółu o jego życiu, prócz daty czasu kiedy prorokował, która znajduje się także w jego własnej mowie. Tradycyje Ojców Kościoła zaliczają go do wygnańców, którzy w pierwszym roku panowania Cyrusa, wrócili z Babilonu, wraz z Jozuem i Zorobabelem, co jest bardzo podobnem do prawdy, gdyż przykładał się skutecznie, jako prorok, do prac tych wodzów ludu. Starodawni rabini wymieniają go obok Zacharyjasza i Malachijasza, jako członka wielkiej synagogi, której byt wszakże, w owej epoce, nie jest dostatecznie udowodniony. Co pozostało z proroctw Aggeusza, to się odnosi prawie wyłącznie do odbudowania świątyni w Jeruzalem i następstw późniejszych. Proroctwo jego składa się z czterech odrębnych części. W pierwszej nagania niedbalstwo i opieszałość Żydów w odbudowaniu kościoła, gdy każdy z nich myśli o przyozdobieniu domów swoich. Odbudowanie świątyni zaczęło się pod Cyrusem, było przerwane pod jego następcami, za podnietą Samarytanów, aż do drugiego roku panowania Daryjusza Histaspa, w ciągu którego Aggeusz miał rzeczoną mowę do ludu, nie bez skutku, jak sam się wyraża. W drugiej części powstaje przeciw gardzącym małością