dzo ubogi, bo ich miał zaledwie sześciu. W r. 1845 apostolskim wikaryjuszem był Bernard Collier z zakonu ś. Benedykta, który prosił o kapłanów francuzkich, trzy czwarte bowiem wiernych jest pochodzenia francuzkiego. — 11) Apostolski Wikaryjat Bourbon. Na Oceanie Indyjskim w sąsiedztwie wyspy Madagaskaru, ku wschodowi leży wyspa Reunion (Bourbon), około sto mil kwadratowych mająca, pod zwierzchnictwem Francyi i liczy do 90,000 katolików, którym duchowną posługę czyni 18 kapłanów z seminaryjum paryzkiego i 30 zakonników. — 12) Apostolska Prefektura w Senegambii. Nad brzegiem Atlantyckiego oceanu rozciąga się wielki kraj Senegambija, obszernością swą przynajmniej trzy razy przewyższający Francyję. Francuzi dla handlu zajęli tu dwie wyspy to jest: Sennegal przy ujściu rzeki Sennegal, i Goreę. Obie liczą do 20,000 mieszkańców, między któremi 300 europejskiego pochodzenia. Wikaryjat ten w r. 1845 liczył przeszło 10.000 katolików. Młodzianie krajowi okazują nawet skłonność do stanu duchownego. Przed kilką laty trzech, po odbyciu nauk w Paryżu, wyświęceni na kapłanów, powrócili do swej ojczyzny. — 13) Biskupstwo ś. Tomasza. W roku 1496, Portugalczycy podczas podróży do Indyi, odkryli tę wyspę. Jest ona stolicą biskupa; liczy do 20,000 mieszkańców, którzy są wszyscy katolicy. Do tego wikaryjatu należą jeszcze małe wysepki Fernando Po, Annobo i wyspa Książęca; liczą do 5000 mieszkańców, i wszyscy są katolicy. — 14) Biskupstwo ś. Jakóba na wyspach Zielonego Przylądka, na Oceanie Atlantyckim. Zaraz po ich odkryciu w r. 1496 na największej z nich założono stolicę biskupią, która się aż dotąd utrzymała. Liczyło w r. 1845 do 60,000 katolików, z których 30,000 na głównej wyspie ś. Jakóba. W roku wspomnionym. biskupem był Hieronim da Barco, z zakonu ś. Franciszka. —15) Biskupstwo Funehal, obejmuje w zachodniej stronie naszego lądu niektóre wyspy na oceanie Atlantyckim, z których największa Madera. Skoro w r. 1420 została odkrytą i w posiadłość wziętą, zaraz założono na niej biskupstwo Funehal. Liczy obecnie 40 parafii i 100,000 wiernych, których największa część mieszka na wyspie Madera: w stolicy biskupiej 20,000, a na wyspie Porto Santo do tego biskupstwa należącej zaledwie 1200. — 16) Biskupstwo Kanaryjskie. Na zachodnim brzegu Afryki znajduje się szereg wysp kanaryjskimi zwanych, będących pod zwierzchnictwem Hiszpanii. Podług starożytnych geografów Meli i Strabona, były dostatecznie znane Kartagińczykom i Rzymianom. W czasie wędrówek ludów i wojen krzyżowych zapomniano o nich i dopiero na początku XIV wieku znowu poczęły być nawiedzane. Biskupstwo kanaryjskie liczyło w r. 1845 do 40 parafij i 100,000 wiernych, 150 kościołów i 400 kapłanów. W roku wspomnionym był biskupem Józef Ramo, urodzony w r. 1779. — 17) Prefektura Angra. Wyspy zwane Azorskiemi, w r. 1432 odkryte, należą do Hiszpanii; wkrótce po odkryciu otrzymały biskupa, którego stolica jest w mieście Angra, na wyspie Terceira i dzisiaj stanowią jeden z najpierwszych kościołów Afryki. Biskupstwo to liczy do 250,000 wiernych; z których stolica biskupia ma 15,000; przeszło parafii 100. W r. 1845 był biskupem Szczepan franciszkanin, urodzony w r. 1787. — 18) Biskupstwo ś. Krzysztofa z Laguny, obejmuje część wysp Kanaryjskich, stolica biskupia jest na wyspie Teneryffa. Liczy dziś 60 parafij i 140,000 wiernych, z których 9000 w stolicy biskupiej. Pod względem księży jest najlepiej opatrzone, bo ich ma do 500, kościołów liczy 200. W r. 1845 był biskupem Ludwik Fulgueras von Sion. — 19) Apostolska Prefektura Kongo. Obszerne podboje Portugalczyków w XV i XVI wiekach w południowej Afryce, były powodem że kościół w niższej Gwinei w krótkim czasie niemało wiernych począł liczyć. W połowie XVI wieku założone zostało biskupstwo Angola dla niższej Gwinei, lecz odległość tego kraju od punktu
