tów, utworzono nawet korpus aërostierów (ob.) wojskowych i szkolę budowy aërostatów w Meudon. Blanchard dodał do balonu spadochron, na którym spuszczał na ziemię zwierzęta, a panna Garnerin 1 Brumera r. VI sama tym sposobem wróciła na ziemię. W roku 1788 gdy Blanchard puszczał się w Warszawie balonem z pałacu Mniszchowskiego, towarzyszył mu znany w świecie uczonym Jan Potocki wraz z ulubionym sługą turkiem, i wiernym białym pudlem. Balon spuścił się w Woli. Stanisław August na pamiątkę tej pierwszej napowietrznej żeglugi, wybić kazał medal z popiersiem Piotra Blancharda, i stosownym napisem. Z pomiędzy aeronautów późniejszych, wspomniemy panią Blanchard, która 1819 r. zginęła w Paryżu skutkiem explozyi; hrabiego Zambeccari, który również zginął; Arbana który odbył podróż napowietrzną z Marsylii do Turynu po nad Alpami, a następnie zginął; Green’a, który odbył podróż w 48 godzinach z Londynu do Nassau; braci Godard i nakoniec Poitevin’a, który odbywał podróże wznosząc się w karecie zaprzężonej, na koniu i t. d. Lecz z pomiędzy wszystkich najważniejsze jest wzniesienie się w celu naukowym Gay-Lussac'a najprzód z Biot’em, które nastąpiło 1804 r., a w krótce potém samego Gay-Lussac’a. Uczony ten wzniósł się do wysokości 7,000 metrów, której przedtém żaden człowiek niedościgł. Po nim przedsiębrali i inni fizycy podróże napowietrzne, lecz te żadnej nie przyniosły dla nauki korzyści. Lecz balony dopóty, dopóki nie będą mogły być kierowane, pozostaną więcej przedmiotem zabawy jak pożytku; niepodobna jednak wątpić, aby kiedyś usiłowania pracujących nad tym przedmiotem, nie zostały uwieńczone powodzeniem; dotychczas przecież wszelkie w tej mierze próby, pozostały bezskutecznemu Oto są ci, którzy dotąd nad tém pracowali: Blanchard, Guyton de Morveau, Robert, Alban i Vallet, Testu-Brissy, Meunier, Lennot, Transon, Petin i Jullien. Franklin niegdyś zapytany o znaczenie tego wynalazku, wyrzekł: dziecię się narodziło; lecz czas pokaże, czylim się sprawiedliwie wyraził o tém, co wieki następne mogą udoskonalić i w użycie wprowadzić. J. P-z.
Aërostatyka, (z greckiego aër powietrze, istemi stoję), jest cześć aëromechaniki, podająca prawa równowagi powietrza i gazów w ogólności. W tej wiec części mówi się o rozprężliwości gazów, to jest o sile z jaką gazy rozszerzają się, a tém samem cisną na otaczające je przedmioty, tudzież o sposobach mierzenia tego ciśnienia za pomocą barometru i manometru. Sposób mierzenia ciśnienia powietrza atmosferycznego i gazów polega na tej zasadzie, że dwa płyny wtenczas są z sobą w równowadze, kiedy wysokości ich kolumn są odwrotnie proporcyjonalne do ich gęstości; to jest jeżeli jeden płyn jest dwa razy rzadszy od drugiego, natenczas kolumna pierwszego jest dwa razy wyższa od kolumny drugiego. Z doświadczeń barometrycznych (ob. barometr) znaleziono, że ciśnienie powietrza atmosferycznego (które stosownie do czasu i miejsca bywa rozmaite) w miejscu niewiele wyżej nad poziomem morza znajdującém się, i w stanie średnim atmosfery, równa się ciśnieniu kolumny merkuryjuszu (rtęci) wysokiej na 76 centymetrów — 31,66 cala warszawskiego; ciśnienie więc powietrza atmosferycznego na 1 cal kwadratowy powierzchni, równa się ciężarowi 31.66 cala sześciennego merkuryjuszu, że zaś cal sześcienny merkuryjuszu waży 0,464 funta, przeto ciśnienie atmosfery na powierzchnię 1 cala kwadratowego wynosi funtów 14,69, a na stopę kwadratową funtów 2115. To ciśnienie powietrza atmosferycznego używa się w mechanice jako jedność do mierzenia rozpręźliwości gazów, którą wyraża się liczbą ciśnień atmosferycznych, czyli jak się zwykle mówi liczbą atmosfer. W aerostatyce mówi się jeszcze o prawach, według których gazy ściskać się dają, to jest jaki zachodzi związek pomiędzy objętością czyli gęstością gazów i ich rozprężliwością. Ten związek wyraża prawo odkryte przez Mariotta: objętości jednej i tej samej
