Strona:PL Encyklopedyja powszechna 1860 T1.djvu/156

Z Wikiźródeł, wolnej biblioteki
Ta strona została przepisana.

tecznie w sądzie appellacyjnym sądzonych. Adwokat staje tylko w sądzie appellacyjnym i w niższych sądach, a nadto wygotowuje obrony w sprawach karnych, w sądzie kryminalnym rozpoznawanych, a w sądzie appellacyjnym w II instancji rozsądzanych. Patron staje tylko w trybunałach i w sądzie pokoju. Nakoniec, Obrońca przy sądach pokoju tylko w tych sądach, tudzież w trybunale handlowym, przy którym są także ustanowieni Obrońcy handlowi. Lecz w tych ostatnich sądach same strony bronić się mogą. W wyższych, koniecznie właściwi obrońcy lub strony, lecz zawsze w ich obecności obrony przedstawiają. Fr. Mac.—L. R.

Adyga, (po niem. Etsch), u starożytnych Rzymian Athesis, rzeka we Włoszech; wypływa z Tyrolu i przebiegłszy prowincyję Werony, Padwy i Rowigo, wpada kilką odnogami do morza adryjatyckiego. Za Rzymian kierunek jej biegu zmierzał więcej ku północy. Z powodu częstych wylewów, brzegi jej zostały ubezpieczone silnemi wałami. Adygę trzykrotnie przechodziły wojska francuzkie: raz Bonaparte (ob. Arkole), — następnie r. 1800 Massena (ob. Caldiero), — po raz trzeci marszałek Bruno (ob. Marengo).

Adynamija, (a, przeczenie, dynamis, siła), jednoznaczne z Asthesia i Prostratio. Lekarze mianują tym wyrazem stan chorobliwy organizmu, odznaczający się upadkiem sił żywotnych rzeczywistym, niepozornym, który będąc wynikiem cierpienia jednego z ważniejszych organów, przez tamowanie czynności innych organów, naprowadza uczucie osłabienia pozorne, ztąd też pierwszą nazywają asthesia absoluta, drugą relativa.

Adyton, (po grec. Nieprzystępne), tak zwano małą przestrzeń w samém wnętrzu świątyń greckich, kapłanowi tylko dostępną, niejako Sanctissimum. Była to cela wprost wnijścia przy tylnym murze, mieszcząca w sobie wywyższoną na postumencie statuę bożka, któremu cała świątynia była poświęconą. Ponieważ w świątyniach nie było okien i nie oświecano ich sztuczném światłém (jak np. lampami i t. p.), więc panował tam pół-cień, nadający miejscu powagę i budzący uczucia religijne.

Adziamski czyli perski kobierzec, również już munszluk, siodła i strzemiona, używane były w Polsce na początku XVIII wieku.

Adżem, wyraz arabski, to samo co cudzoziemiec, barbarzyniec, którym Arabowie mianują po szczególe Persów, ogólnie zaś wszystkie narody prócz własnego, równie jak Grecy wszystkich Nie-Greków nazywali barbarzyńcami, a Żydzi Nie-Żydów poganami. W początkach islamizmu zdobywcy Persyi jedne prowincyję tego kraju, dawniejszą Chaldeję, zamieszkałą przez potomków koczujących Arabów, nazwali Irak-Arabi; drugą zaś, starożytną Medyję, Irak-Adżem. W urzędowym tytule sułtanów tureckich po dziś dzień jeszcze figuruje jako godność: Sułtan el-Arab u el-Adżem, t. j. pułk wiernych i niewiernych .Janczarów, pobieranych po większej części z synów radżasów czyli chrześcijan, nazywano również Adżemi-oglan, czyli dziećmi cudzoziemców. — Adżem nazywano także Persyję.

Aecyjusz i Aecyjanie[1]. Urodzony w Celesyryi, Aecyjusz był naprzód kotlarzem lub złotnikiem, później lekarzem, wreszcie, pod aryjańskiemi mistrzami, poświęcił się teologii, i odznaczył się w niej przebiegłością sofistyczną. Aryjań-ski patryjarcha Antyjochii Leoncyjusz, r. 350 mianował go dyjakonem swego kościoła; ale cesarz Konstancyjusz, chociaż sam aryjanin, wygnał go, jako obwinionego o ateizm. Odtąd Aecyjusz mieszkał w Alexandryi i został naczelnikiem sekty

  1. Imiona własne greckie i rzymskie zaczynające się od Ae, tu pominięte, ob. w miejscach właściwych pod E.