kazowi władzy świeckiej, wice-król kazał go odwieźć do Hiszpanii, gdzie długi czas w Madrycie był więziony. Powstanie na wyspie Leon r. 1820 powróciło mu wolność. Mianowany członkiem junty tymczasowej, dał dowody wielkiego umiarkowania politycznego. Później, dotknięty głuchotą, nie mógł uczestniczyć w pracach kortezów, otrzymał jednak biskupstwo Tortozy, gdzie go zastała kontr-rewolucyja, sprowadzona r. 1823 przez armiję francuzką, pod dowództwem księcia d’Angouleme. Inkwizycyja przywrócona przez Ferdynanda VII, skazała go na wygnanie, gdzie wkrótce zakończył życie, zostawiając po sobie sławę szlachetnego i umiarkowanego patryjoty.
Abade, pokolenie beduińskie w wyższym Egipcie, trudniące się głównie hodowlą wielbłądów i wynajmywaniem ich pod towary, oraz przewożeniem tychże. Najliczniejsze ich siedziby mieszczą się w pasie nadbrzeżnym nad morzem Czerwoném.
Abaddon, (w hebr. właściwie zniszczenie, zatracenie), często w Starym Testamencie oznacza miejsce pobytu zmarłych i jest synonimem wyrazu Scheol. W Apokalipsie ś. Jana (9, 11) tak się nazywa Anioł przepaści, król szarańczy, po grecku Apollyon, po łacinie Exterminans; ma być figurą szatana, którego wyobraża gwiazda spadła z nieba na ziemie, a dano jej klucz studni przepaści, to jest piekła (9, 1).
Abadir, tak się nazywał kamień, który owinięty w pieluchy, Cybele podawała w miejsce swoich dzieci do pożarcia Saturnowi, swojemu małżonkowi. — U Fenicyjan Abadir oznaczał bożków pierwszego rzędu.
Abadyci, dynastyja maurytańska, która przez lat 48 panowała w Sewilli, w r. 1043 założona przez Abada I, bogatego muzułmanina w tém mieście, który w wysokim stopniu potrafił zjednać sobie miłość swoich, najprzód współobywateli, a następnie poddanych. — Syn jego i następca Abad II, czyli Abu-Amru-ben-Abad, wymowny i waleczny, ale rozpustny i okrutny, rozszerzył granice swego państwa, i prowadził wojnę z Ferdynandem W. królem Kastylii (były to świetne czasy Cyda), w której jednak zmuszony był prosić o pokój, okupując go relikwijami ś. Izydora; um. 1069 r. — Syn jego Abad III, ostatni król sewilski, pełen najwyższych zalet umysłu i serca, znakomity poeta, widząc się napadniętym przez Alfonsa VI, króla Kastylii, przywołał w pomoc Jussufa, dowódcę muzułmanów afrykańskich, następnie założyciela monarchii marokańskiej Almorawidów, który jakkolwiek odparł Alfonsa, później jednak z tymże połączył się i zwrócił przeciw Abadowi, sam Sewille opanował i króla uwięzionego wywiózł do Afryki.
Abadyjoci, pokolenie na wyspie Kandyi, zajmujące na południe góry Ida do 20 wiosek i liczące około 4,000 głów. Są oni potomkami Saracenów, którzy w IX stuleciu Kandyją owładnęli. Pokolenie to, z powodu swej skłonności do rozboju, w ciągłych prawie z sąsiadami zostaje walkach.
Abadza, góralskie plemiona, osiadłe na Kaukazie bliżej źródła rzek: Łaby, Urupa, Wielkiego i Małego Geleńczuka. Na półn. tych plemion mieszkają Nogajcy, na wsch. Kabardyńcy; na zach. Adygie; a na połud., na przeciwległych stokach grzbietu kaukazkiego, Abchazowie. Ludność ich wynosi około 100,000, rozdzielonych na kilka gmin. Jest podanie, że naród Abadza mieszkał pierwotnie na południowych stokach grzbietu Kaukazkiego, w późniejszym dopiero czasie, za zgodą Kabardyńców, przeniósł się w teraźniejsze miejsce. Kabardyńcy zaś posunęli się na wschód.
Abafd (ob. Apaffi).
Abagajtujewsk, miasto w irkuckiej gubernii, leży na granicy Rossyi z Chi-
