Strona:PL Encyklopedyja powszechna 1860 T1.djvu/138

Z Wikiźródeł, wolnej biblioteki
Ta strona została przepisana.

dłowej drodze magazynów wojskowych i polowych piekarni dostarczoną, i przychodzi nieraz intendentowi uciekać się do twardego środka rekwizycyi. — Za czasów Rzeczypospolitej Polskiej, obowiązki dzisiejszego ministra wojny sprawował hetman wielki, pisarz zaś polny był rodzajem intendenta i kontrolera generalnego wojsk rzeczypospolitej. W królestwie Polskiem, w latach 1815—1830, naczelną administracyją wojenną zawiadywała Kommissyja rządowa wojny, pod przewodnictwem własnego ministra. Kommissyja ta, składała się z sekretaryjatu generalnego, do którego należało archiwum generalne i z trzech dyrekcyj. Dyrekcyja materyjałów obejmowała wydział artylleryi i inżynieryi, kommissoryjat ubiorczy i wydział zdrowia. Do składu dyrekcyi osób wchodził wydział ruchu z biórem odmian i biórem zaciągu, i audytoryjat generalny. Dyrekcyja rachunkowości obejmowała wydział funduszów z biórami: funduszów, żołdu, furażu i wynagrodzeń; biórem rachunkowości artylleryi i inżynieryi; biórami: rachunkowości kommissoryjatu, rachunkowości służby zdrowia i wydział kontroli generalnej. Obok Kommissyi wojny istniały osobne służby administracyjne, już to bezpośrednio tej kommissyi podległe, już to do dywizyi lub pułków przydzielone, a mianowicie: kassa generalna wojskowa, pod zarządem płatnika generalnego; kommissoryjat ubiorczy, pod zarządem dyrektura generalnego; służba magazynów; audytorowie: generalny, dywizyjni i pułkowi; kapelani pułkowi pod zwierzchnictwem starszego kapelana; lekarze dywizyjni, sztabs-lekarze i lekarze batalionowi, pod zwierzchnictwem naczelnego lekarza; administracyja głównego szpitala wraz z główną apteką wojskową; korpus pociągu, zupełnie wojskowo zorganizowany, i kompanije poprawcze. Wewnętrzną administracyją pułków zawiadywali pułkownicy, a kompanij kapitanowie. Wł. B.

Administracyjna Rada, (ob. Rada Administracyjna).

Administracyjny proces, (ob. Proces).

Administratorowie krakowscy, byli to rządzcy dóbr i własności tego miasta, i tak zwaną stróżą (custodia piscium) z grona rajców wybierani. J. M.

Administrowanie sakramentów, (ob. Sakramenta)

Admiracyja, podziw, podziwienie, z łacińskiego: admirari, podziwiać, wyraz w mowie naszej bezpotrzebnie często używany. Mówi się także: admirować, zamiast podziwiać.

Admiral (Henryk), urodził się w 1744 r. w Anzelot we Francyi. W nocy dnia 22 Maja 1794 r., Admirał postanowił zabić słynnego rewolucyjonistę Collot-d’Herbois i w tym celu strzelał do niego po dwakroć, ale chybił. W tejże samej chwili zaaresztowano w mieszkaniu Robespierra dwudziestoletnią dziewczynę, Cecyliją Renauld, która twierdziła, iż po to tylko przyszła, aby zobaczyć jak też wygląda tyran. Oskarżono ją o wspólnictwo z Admirałem, również jak i 52 osób, między któremi byli: Rohan, Montmorency, dwóch czy trzech pp. de Sombreuil, p. de Sartines i wielu innych znakomitych ludzi, i wszystkich tych nieszczęśliwych skazano na śmierć. Kiedy oskarżyciel publiczny Fouquier-Tinville czytał ich imiona, Admirał zawołał: „masz chyba djabła w ciele, kiedy oskarżasz te osoby o wspólnictwo ze mną! Ja je po raz pierwszy widzę!“ Zmuszony patrzeć na śmierć tylu niewinnych swych wspólników, Admirał położył odważnie swą głowę pod gillotynę. Powiadają, że Admirał miał zamiar zabić samego Robespierra, ale przekonawszy się, że dostęp do niego bardzo jest trudnym, rzucił się na Collot-d’Herbois i przypłacił to życiem.

Admiralicyja, w marynarkach różnych krajów różne miewa znaczenie. We Francyi admiralicyją (amirauté) nazywał się sąd, wymierzający sprawiedliwość w imieniu admirała, jako wodza naczelnego floty, wojska i policyi morskiej. Do