Strona:PL Encyklopedyja powszechna 1860 T1.djvu/118

Z Wikiźródeł, wolnej biblioteki
Ta strona została przepisana.

nety, z oznaczeniem okolicy nieba, w której będzie widzianą; na niego więc spadł zaszczyt tego pięknego odkrycia. Niemniejszą jest przecież zasługa Adamsa, gdyż jego badania są wcześniejsze, a sławny Humboldt uznaje je w dziele swojém Cosmos. Żałować należy dla sławy młodego astronoma, iż prac swoich nie ogłosił drukiem, udzielił o nich tylko wiadomość professorowi Chalis 1844 r., a następnie z niejakiemi zmianami astronomowi królewskiemu Airy, w Październiku 1845 r., któremu owoc pracy swojej ostatecznie poprawiony, powierzył we Wrześniu 1846 r., w tej właśnie chwili, w której uczony francuzki odkrycie swoje podał do powszechnej wiadomości. Towarzystwo też astronomiczne angielskie spełniło czyn sprawiedliwości, rozdzieliwszy nagrodę roczną pomiędzy dwóch współzawodników. Historyję tego odkrycia bezstronnie podał p. Airy w Monthly notices of the astronomical Society, 1854, tom 7, 9.

Adamski (Antoni), doktór medycyny, wydał we Wrocławiu: Prodromus Historiae in Polonia, a sui initiis usque ad nostra tempora, 1825.

Adamski (Michał), jeden ze zdolniejszych techników leśnych, ostatnio proffessor leśnictwa w Instytucie marymontckim, oraz naczelnik służby zewnętrznej leśno-rządowej z mianem intendenta lasów, rządowych. Urodził się 1802 roku na Pradze pod Warszawą; nauki pobierał w liceum warszawskiém, po skończeniu których w 1820 roku uczęszczać zaczął do szkoły specyjalnej leśnictwa, przez hr. Platera w Warszawie założonej, gdzie w przeciągu dwuletniego czasu, kurs teoryi leśnej w zupełności ukończył i oddał się praktyce. W r. 1825 r. powołany na adjunkta do urządzania lasów przez dziewięć lat tak dokładnie obznajmił się z techniką leśną, że uważany był za jednego z najzdolniejszych techników w służbie leśno-rządowej królestwa polskiego. Przechodząc wszystkie koleje służby, został mianowany urzędnikiem leśnym do szczególnych poruczeń. Nakoniec władza powierzyła Adamskiemu wykonywanie ogólnego nadzoru nad lasami rządowemi w królestwie polskiém, pod administracyją, oraz opieką władzy skarbowej zostającemi; na którejto posadzie zakończył życie w d. 12 Stycznia 1857 roku. Jako współpracownik Sylwana, wiele w nim ważnych rozpraw umieszczał. M.

Adana, główne miasto prowincyi tureckiej tegoż nazwiska, graniczącej od północ-zachodu z Syryją. Liczy około 30,000 mieszkańców, i jako punkt połączenia między Syryją i Azyją Mniejszą prowadzi znaczny handel. W zatargach Mehmeda-Ali z Porta, Adana, jako klucz północno-zachodniej Syryi, nabyła ważności strategicznej. Po zwycięztwie Ibrahima-Paszy pod Konieh (21 Grud. 1832), wice-król Egiptu kazał ją zająć; traktat atoli z r. 1840 zmusił go do oddania jej Turkom.

Adanson (Michał), znakomity francuzki botanik, potomek szkockiej rodziny, ur. w Aix w Prowancyi 1727 r.; ukończywszy świetnie nauki w Paryżu, z zapałem poświęcił się historyi naturalnej, w której głównymi jego przewodnikami byli Réaumur i Bernard de Jussieu. Pomimo usiłowań rodziny nakłaniającej go do stanu duchownego, Adanson powodowany żądzą wzbogacenia nauki nowemi odkryciami, o własnym koszcie przedsięwziął podróż do Senegalu, od którego klimat niezdrowy tej okolicy dotychczas odstręczał naturalistów. Z wytrwałością niezmordowaną, dwadzieścia jeden lat liczący młodzieniec, w ciągu lat pięciu czynił poszukiwania w tym kraju, sporządził kartę rzeki Senegal i zebrał słowniki języków rozmaitych ludów, które w drodze swojej poznał. Wróciwszy do Francyi, dopiero przy pomocy pana de Bombarde, ogłosił w r. 1757 dzieło p. t. Histoire naturelle du Sénégal. W roku 1756 obudził ciekawość powszechną swoją pracą o baobab, w której tłómaczył przyczyny stopniowego przyrastania tego za-