jąca i pouczająca — jego najgorętsze pragnienie wyższego wykształcenia się naukowego, — jego zapamiętałe zamiłowanie książek, nad któremi po całych nocach ślęczał, aż się od tego rozchorował, – jego gwałtowne rwanie się za młodu do świata i ludzi, – jego starania o ożenienie się (zakrawa na rodzaj romansu), zawody, w podróżach różne przygody, zmartwienia dotkliwe, cierpienia srogie, czuwająca nad nim wyraźnie Opatrzność św., która go w wielu wypadkach cudownie ochroniła, i jak on zawsze we wszystkiem, nawet w klęskach poznawał tę opiekuńczą nad sobą rękę Opatrzności miłościwą.
Wreszcie wspomnieć należy, że ostatnie dzieło, które Heleniusz w tym roku wydał: Tom 3-ci Listków z Ukrainy, napisał, mając lat 89. I niepodobna nie podziwiać, że w tym wieku nietylko pamięć go nie zawiodła, lecz myśli wzniosłe i uczucia głębokie i piękne wysłowienie się świadczą co może uczynić potęga duszy przy silnej woli i przy widocznej tu łasce Bożej.
