wnym kościele nowy wspaniały kościół, tak że dawny stał się dolnym, a nowy — górnym, do którego prowadzą wysokie podwójne półokrągłe wschody. Wspaniały i obszerny to kościół — z kopułą, Bazyliką zwany być może — wystawiony w kształcie krzyża, malowany al fresco. Dla braku funduszów ukończony został dopiero r. 1754[1] i tegoż roku w świętą Trójcę konsekrowany przez wiekopomnego biskupa (na on czas koadjutora kijowskiego) Kajetana Sołtyka. Z obu stron kościoła wystawiono klasztor okazały, mający w równych odstępach w jednej i drugiej stronie dwie wielkie i bardzo kształtne wieże.
Odtąd wspaniały kościół Karmelitów stał się głośnym w całej Ukrainie, obraz słynie cudami w całej Polsce, a klasztor okazały, otoczony potężnym wałem i murami z bastyonami, uzbrojonymi działami (sześćdziesięciu), z mostem zwodzonym, zamienił się w istną twierdzę, gdzie utrzymywano stałą załogę pod rozkazem przeora, zdolną czynić opór przeciw napadom nieprzyjacielskim. W ten sposób zabezpieczono miejsce święte i w razie potrzeby zapewniono schronienie okolicznym mieszkańcom. Przysługa niemała dla Rzeczypospolitej, zważywszy, że w tych czasach dawne forteczki i zamki poprzerabiano na pałace — i całe pogranicze Ukrainy stało dla Moskali i Kozaków otworem. Ze ta forteca miała swoje znaczenie i niemiłem na nią patrzeli nieprzyjaciele Polski okiem, dowód, że po dwakroć pod pretekstem służby wciskali się szpiegowie do klasztoru dla wypatrzenia, kędyby mogli wpaść do niej znienacka i zdobyć. I tylko wyraźnemu cudowi Matki Bożej zawdzięczyć należy, że ich zamiary zbrodnicze odkryte zostały.
VII) Przez wszystkie czasy, od wprowadzenia do kościoła obrazu Matki Bożej, opieka nieskończonego Jej miłosierdzia nad tem miejscem i nad całą okolicą wyraźnie się objawiła w szczególniejszych łaskach i nadzwyczajnych cudach, które przez przyczynę Matki Bożej przy tym obrazie pobożni doznawali. Do roku 1756 z przysięgłych zeznań, urzędownie zeznanych, zapisano 263 cuda, a w tej liczbie 14 wskrzeszenia umarłych (ob. Obrona i Ozdoba str. Ddd.). Poczuwając się z tego powodu do wdzięczności i pragnąc okazać Przebłogosławionej Matce Niebieskiej wdzięczność swoją i swoje uwielbienie, OO. Karmelici i cała Ukraina — powzięli myśl
- ↑ Budowniczy kościoła Grzegorz Tarnawski, pochowany w grobach kościoła.
