Strona:PL Dzieła Ignacego Krasickiego T. 6.djvu/40

ztwo, trzy obozy: Numidów, których król Juba prowadził, Afraniusza i Scypiona w jednym dniu zabrał. Katon powziąwszy o klęsce wiadomość, sam sobie życie odebrał. Gdy się o jego śmierci dowiedział Cezar, zawołał: „O Katonie! zazdroszczę ci chwalebnej śmierci, tak jak ty mi zazdrościłeś sławy, iżbym cię przy życiu zostawił.“
 Przez trzy dni trwał tryumf, który wiódł w Rzymie Cezar z niezmierną okazałością; między jeńcami znajdował się syn króla Numidyi Juba, który udawszy się do nauk, wiele potem pism szacownych zostawił.
 Nie zostawało już do zwyciężenia Cezarowi nad pozostałych synów Pompejusza; ci znaczne w Hiszpanii wojsko i coraz się bardziej wzmacniali. Zaraz więc po tryumfie odprawionym udał się tam i znalazł większy nierównie odpór, niźli go się spodziewał. Bitwa pod Mundą, w której synów Pompejusza zwyciężył, ostatniem dla niego była zwycieztwem, ale nim je otrzymał, sam się w tym dniu w nąjwiększem niebezpieczeństwie widział, co sam zeznał mówiąc, „iż w innych potyczkach szło mu o sławę, w tej o życie“.
 Tryumf, który śmiał odprawić po zwyciężonych Rzymianach, obraził wszystkich i odtąd bardziej zaczęło i w przyjaciołach jego słabieć przywiązanie, które byli ku niemu powzięli. Bojaźń wymuszała pochlebstwa, nakazy senatu i ludu brzmiały pochwałami zwycięzcy. Każde słowo Cezara było wyrokiem, a cześć, którą mu oddawano, coraz się zwiększająca, do tego nakoniec stopnia przyszła, iż znudzony uwielbieniem, rzekł razu jednego wysłanym do siebie z senatu posłom, „iż zmniejszać je raczej, niż mnożyć należało“. Wszystkie te jednak wymuszone względy zamiast zwiększenia wziętości jego zmniejszały ją znacznie i wstręt sprawiały przeciw temu, któremu do zupełnego jedynowładztwa tytułu tylko monarchy niedostawało. Chcieli mu go nadać pochlebnicy i on tego jedynie pragnął; ale że rzecz była i trudna i wielce niebezpieczna, ostrożnie sobie w takowej okoliczności postępował. Żeby zaś usposobił ku żądaniom swoim Rzymian umysły, wylał się cały na dobroczynność; sprawił ucztę całemu ludowi z niezmierną okazałością, tak dalece, iż razem widziano zasiadających a hojnie podejmowanych biesiadników u dwudziestu tysięcy stołów; wszystkim, którzy przeciw niemu powstawali, nie tylko winę odpuścił, ale dobrodziejstwa świadczył, żołnierzom wysłużonym nowe osady niedaleko Koryntu i Kartageny nadał, każdemu z nich obmyślając należyte ku wygodnemu życiu opatrzenie.
 Chciwy działania umysł jego obmyśliwał i nastręczał mu naówczas nowe czyny. Jakoż już był przedsięwziął wojnę wieść z Partami i zemściwszy się Krassowej klęski, nękać na wzór Aleksandra po za Eufratem i Gangesem leżące narody, udać się ku północy