Strona:PL Dzieła Cyprjana Norwida (Pini).djvu/448

 Ten gmach pod znakami
Ptolomeów dlaczego niezamieszkan stoi?
 HER. Zamieszkanym jest w duchu... znaki są pozorem,
Jak wszystko na tym świecie... Wedle przypowieści
Archi-egipskiej gmachów mieszkalnych tu niema,
Lecz są gościnne dworce — grodami zaś groby!
 FORTUNJUS. (wchodzi, wkładając miecz do pochwy) Konsularne insygnja^[1] zatknięto — posłowie
Ptolomejscy wnijdą tu i staną. Ten człowiek
Kto jest?...
 CENTURION. ...Bezbronny jeniec...
 FORTUNJUS.  ...Wziąć go za kohorty.

(jeden z Centurjonów uprowadza Hera)

(żołnierze z niewielkiemi pakunkami wojennemi wchodzą. Jeden porzuca na ziemię krzesło podróżne i skórę lwa, drugi mniejsze przedmioty na stół składa. Za nimi wchodzi Kalligjon, trzymając miecz pod pachą i zwój papieru w ręku)

 KALLIGJON. (do Fortunjusa) Zdrowia!
 FORTUNJUS. Wzamian — —
 KALLIGJON. ...Godzi się przyznać, że, jeżeli
Pałace podrzędniejsze są tego wytworu,
Cóż musi być w Serapjum?!^[2]
 FORTUNJUS.  I że rzymski wielki
Pompejusz u swojego znajdzie przyjaciela
Miejsce, by oprzeć głowę...
 KALLIGJON.  Dla mężów, którzy są
Godni nazwania tego, sama nie-Fortuna
Jest tylko przeciwmarszem albo odpoczynkiem.
 FORTUNJUS. Tak to brzmi!... Niekoniecznie się sprawdza zarówno.
A dowodem: że, gdyby tak wiodły się rzeczy,
Nie byłoby na świecie tragedji...
 KALLIGJON.  Tragedja!
Zaiste, że jest boską i że jest obrzędną,
Jak była na początku swego na świat przyjścia.
Zawsze ona wyjątkiem, piorunem Olimpu!
Wszelako i tragiczność ma swój wątek...
 FORTUNJUS.  Kiedyś,
W Tuskulum^[3] w cichej z bukszpanów alei
Przedyskutować trzeba ten przedmiot...

(do Centurjona)

 ...Nareszcie
Niechże już z podarkami swemi posły owe
Znudzą Cezara — ławy niech zajmą u wnijścia...

(do Kalligjona)

Rzadko miejsca, polami bitw zajmowanego,
Któreby się dawało zużytecznić składniej:
Zaiste, że nieledwo trybunalnie można
W takowym się rozłożyć gmachu...

(Centurjon wprowadza posłów, którzy zajmują miejsca u drzwi, a którymi Fortunjus i Kalligjon nie zajmują się. Kalligjon jest u stołu, gdzie zwitki papierów porządkuje. Centurjon, który wprowadził posłów, ustawia krzesło podróżne na skórze lwiej i zawiesza na onegoż wezgłowiu purpurę)

 LIKTOR. (od wnętrznych drzwi sali)
 ...Konsul — tędy
Przechadza!...

(Posłowie podnoszą się. Cezar wchodzi w stroju powszednim, przybliża się do krzesła, podejmuje róg płaszcza purpurowego i zarzuca go na jedno ramię, nie kończąc ubrania, ni biorąc miejsca, tuk, iż połowa purpury spoczywa na siedzeniu)

 KALLIGJON. (w zbliżeniu do Cezara) ...Główny z posłów zwie się Achillesem.
 CEZAR. (na stronie, jakby z półuśmiechem) Się zwie! — — —

(daje znak ręką, iż słucha)

 ACHILLES.  «...Ptolomej, król i prawoistny
Następca Auleta egipskiego, władca^[4],
Mocarz i pan, a ludu rzymskiego przyjaciel
I Pospolitej Rzeczy rzymskiej osobliwy
Miłośnik: konsulowi, wodzowi, gościowi —
Pozdrowienie! —

(po przestanku)

 Jakkolwiek bogaty jest Egipt,

1. insygnja konsularne (łac.), oznaki godności naczelnika rządu, konsula.
2. Serapium (gr. Serapeion), olbrzymi pałac królewski w Aleksandrii, nazwany tak od świątyni Serapisa. Serapium leżało zdala od wybrzeża — kanał portowy przeprowadzono obok niego dopiero po Chrystusie.
3. Tusculum, starożytne miasto w Latium, wpobliżu Rzymu. Tu, w willi Cicerona powstało w r. 44-ym głośne jego dzieło «Dyskusje tuskulańskie» («Tusculanae disputationes»).
4. Kleopatra była córką Ptolomeusza XIII Auleta, a mężem jej i współregentem, danym jej przez Cezara w r. 47, był młodszy jej brat, Ptolomeusz XV.