podobnie jak skąpiec, który na widok brzegów, mogących mu powrócić więcej niż to, co w rozbiciu stracił, tonie, nie umiejąc poświęcić części swych skarbów. Tak i ty, Najjaśniejsza Pani, utoniesz z twojemi, pociągnięta ich ciężarem... Poświęć coś burzy, rzuć w otchłań całą przeszłość, jeżeli tego potrzeba i płyń ku przyszłości!
— Rzucić w otchłań przeszłość, jestto zerwać ze wszystkimi panującymi w Europie!...
— Tak; lecz jest to zawrzeć przymierze z ludem francuskim.
— Lud francuski jest naszym nieprzyjacielem... wyrzekła Marja-Antonina krótko.
— Ponieważ nauczyliście go wątpić o sobie.
— Lud francuski nie może walczyć z koalicją europejską...
— Postaw, Najjaśniejsza Pani, na czele króla, który otwarcie pragnie konstytucji, a lud francuski zwycięży Europę.
— Trzebaby na to miljona wojska.
— Nikt nie zwycięża Europy miljonem, Najjaśniejsza Pani, zwycięża się ją ideą... Zatknij na Renem i na Alpach dwie trójkolorowe chorągwie z napisem: „Wojna tyranom! wolność ludom! a Europa będzie zwyciężona!“
— W istocie, panie, są chwile, w których gotową jestem uwierzyć, iż najrozumniejsi ludzie stają się szaleńcami!
— A! Najjaśniejsza Pani, więc nie wiesz, czem jest dziś Francja w oczach narodów?... Francja z kilkoma zbrodniami osobistemi, z kilkoma nadużyciami miejscowemi, które jednak nie plamią jej białej szaty i nie walają jej rąk czystych, ta Francja, to dziewica wolności, cały świat jest w niej zakochany, z Niderlandów, z nad Renu, z Włoch, miljony głosów ją wzywają! Niechby tylko postawiła nogę za granicę, a ludy na klęczkach oczekiwać jej będą. Francja przybywająca z rękoma pełnemi wolności, to już nie naród; to sprawiedliwość niewzruszona! to prawda wiekuista! O! Najjaśniejsza Pani korzystaj z chwil, póki jeszcze jest spokojną, bo jeżeli czekać będziesz zadługo, to rękę tę, którą rozciąga nad światem, obróci na własną zgubę, Belgja, Niemcy, Włochy,
Strona:PL Dumas - Hrabina Charny.djvu/848
Ta strona została przepisana.
