Strona:PL Constant-Adolf.djvu/13

7

Od tłumacza

i zaznaczył się we wszystkich pracach swej epoki. Mimo to, dzieło jego przeżyło się, a życie było szeregiem poronionych czynów. Bo też, w sprawach serca, brakło mu szczerości; w polityce, charakteru; w rzeczach myśli brakło mu wytrwania. Zostawił tylko jedną książkę, nowelę o kilkudziesięciu stronicach: jest to w swoim rodzaju arcydzieło, ale też jestto spowiedź, spowiedź niezdolności autora do działania, do czynienia dobrze, słowem do życia“.

 Oryginał tego niezbyt życzliwego portretu, Henryk Benjamin Constant de Rebecque, urodził się w Lozannie, w r. 1767. Matkę stracił przy urodzeniu. Chowany przez ojca (którego wizerunek kreśli w Adolfie) w Holandji, później w Brukseli, rozwija się, pod kierunkiem inteligentnego kierownika, nader wcześnie. W 12-tym roku ofiarowuje ojcu heroiczny romans wierszem, p. t. Rycerze. W latach 1783—85, kończy nauki na protestanckim uniwersytecie w Erlangen, później w Oxfordzie i Edymburgu. Tu drukuje pierwszą pracę, niedokończony zresztą przekład dzieła Gillies‘a History of ancien Greece. Kiedy miał lat ośmnaście, brewiarzem jego stały się Niebezpieczne Związki Laclosa, które ukazały się wówczas.
 W r. 1786, młody Constant bawi w Paryżu, w chwili gdy parlamenty domagają się zwołania Stanów Generalnych. W salonie pani Necker (matki pani de Staël), jednym z najwpływowszych w Paryżu, poznaje panią de Charrière, osobę znacznie (podobno o 27 lat) starszą od siebie, z którą nawiązany stosunek miłosny niebawem przechodzi w ton przyjaźni. W Paryżu prowadzi młody Benjamin życie dość rozproszone; pochłania go gra (której będzie hołdował całe życie), zabawy, tryumfy światowe. Zbrzydziwszy sobie wszystko pod wpływem zawodu w młodocianych zamiarach matrymonjalnych, opuszcza nagle Paryż w sposób dość awanturniczy, niemal bez pieniędzy, i, wpół pieszo, wpół konno, ucieka do Anglji, z myślą o przeprawie do Ameryki. Wreszcie, szuka gościny u pani de Charrière, w Neuchatel w Szwajcarji.
 Aby uspokoić pogniewanego rodzica, Constant przyjmuje funkcje