Historję starożytną Grecji i Rzymu do niedawna stale włączano do wielkiego zespołu nauki filologji klasycznej, albo też traktowano ją jako część szeroko ujętej „historji powszechnej“. Jeżeli obecnie dzieje starożytności stanowią dla swych adeptów zupełnie samodzielną część wiedzy historycznej, to dawne związki jednak nie mogą i nie powinne być zerwane. Bez gruntownego studjum filologji klasycznej historja starożytna poprostu nie może istnieć; bez szerszego ujęcia historji powszechnej utraciłaby ona jako nauka przede wszystkiem polityczna rację bytu, pozostałaby pewnego rodzaju zbiorem, w którem się gromadzą curiosa antykwarskie.
Historja powszechna szuka jeśli nie „praw historycznych“, na których ustalenie jeszcze nie czas, jeżeli wogóle one istnieją i mogą być ustalone, – to przynajmniej analogicznych uszeregowań zjawisk życia społecznego i politycznego.
Dla tak pojętej historji powszechnej starożytność, a szczególniej starożytność klasyczna, ma znaczenie pierwszorzędne, ponieważ liczne zjawiska, powtarzające się w czasach późniejszych, właśnie w starożytności są częstokroć znane w formach stosunkowo najprostszych, najmniej zniekształconych przez komplikacje, jakie coraz więcej wnosi we wszelkie przejawy życia społecznego pomnożenie drogi przebytej.
Jednem z tych zjawisk, i to takiem, które właśnie u nas w Polsce, i dla nas, dla przeszłości i przyszłości naszej, szczególniej ważnem i cennem się wydaje, jest idea narodowa. Jakie ona kształty przybiera w dalekiej, a tak jeszcze do dziś dnia życiem tętniącej przeszłości greckiej? A przedewszystkiem,
Strona:PL Chylinski Idea narodowa.pdf/6
Ta strona została przepisana.
Idea narodowa w starożytnej Grecji.
Wykład inauguracyjny na uroczystem otwarciu roku akademickiego na Uniwersytecie Jana Kazimierza, 25 października 1922, z pewnemi zmianami i uzupełnieniami.
