Strona:PL Chyliński Związek miast greckich Azji Mniejszej.djvu/12

łączonych konwencją monetarną pod znakiem Heraklesa Ofioktonosa, powstał w tym czasie, kiedy one były w przymierzu ze Spartą.
 Ale wszak historja tego okresu jest znana dość dokładnie: czyż w piśmiennictwie nie pozostały żadne ślady istnienia takiego związku? Otóż jestem przekonany, że takie ślady istnieją.
 Rozpatrzmy się przedewszystkiem w stosunkach, jakie panowały w miastach greckich Azji Mniejszej, kiedy były one w sojuszu ze Spartą, pod jej opieką i zwierzchnictwem. Znane są sympatje Spartan do ustroju oligarchicznego. Lizander już od czasu swej nauarchji organizował w miastach sprzymierzonych potajemne kółka skrajnych oligarchów (Plut. Lys. 5; Diod. XIII, 70), a od r. 405 dopomagał im do objęcia władzy w sposób często bardzo bezwzględny (naprzykład w Milecie). Po zwycięstwie nad Atenami postawił na czele rządów w miastach dekarchje, złożone z osobiście mu oddanych oligarchów. Ich sposoby rządzenia niczem się nie różniły od sprawowania się ateńskich „trzydziestu“; to też przeciwnicy Lizandra w Sparcie, korzystając z jego nieobecności, znieśli dekarchje (403—2), by wprowadzić w miastach więcej umiarkowaną formę oligarchji, tę mianowicie, co się u Greków pięknie nazywała πάτριος πολιτεία (Xen. H. III, 4, 2; cf. Plut. Bys. 21; Agesil. 6). Wzajemne stosunki greckich sprzymierzeńców Sparty w Azji Mniejszej były ujęte w pewne normy. Przedstawiciele miast kilkakrotnie zbierali się na wspólne narady. Zjazd sojuszników, który się odbył w Efezie po klęsce arginuzyjskiej (r. 406), wyprawił poselstwo do Sparty, by prosić o ponowne przysłanie do Azji Mniejszej Lizandra (Xen. H. II, 1, 6—7; Diodor. XIII, 100; Plut. Lys. 7). Coś podobnego powtarza się w r. 400, gdy „miasta Ionji“ proszą Spartan o pomoc przeciwko Tissafernesowi, (Xen. H. III, 1, 5; Diod. XIV, 35). W r. 397 poselstwo od tych miast stara się przekonać Spartę o konieczności wyprawy wojennej do Karji (Xen. H. III, 2, 12). Nieco później Grecy Azji Mniejszej proszą, aby Sparta przysłała im Agezilausa (Plut. Lys. 23; Agesil. 6; cf. Xen. H. III, 4, 2). Wreszcie w r. 394 Agezilaus zwołuje „sojuszników“, aby powiadomić ich o zamierzonym powrocie wojska spartańskiego do Grecji, ci zaś uchwalają, że pójdą za nim, aby nieść pomoc Sparcie (Xen. H. IV, 2, 3—4; cf. 3, 2; 3, 15; 3, 17; Agesil. 1, 36—38, cf. 2, 11; Plut. Agesil. 15; Diodor. XIV, 83).
 A więc w r. 406 odbył się zjazd sojuszników; w r. 400 do