Zda się nam, że słyszymy zgrzyty sarkazmu:
Ciesz się, Florencyo! bo tak jesteś wielka,
Że ląd i morze objęłaś skrzydłami,
I w piekle imię twe szeroko słynie!
W ciżbie złodziejów pięciu twoich synów
Znalazłem także!
(Piekło XXVI).
Snać musiał być takim Dante w świeżej i otaczającej Rafaela tradycyi, bo sama treść malowidła nie usprawiedliwia bynajmniej podobnego nastroju; tam dysputy wcale niema, tylko hołd się składa chrześcijaństwu. Powiedziałbym nawet, że z tym w twarzy wyrazem mądrości nadzwyczajnej, ale czysto ziemskiej, nie licuje zgoła wieniec laurowy na głowie poety. Wawrzyn zwykle idzie w parze z bardziej niebiańskiem natchnieniem i uroczystością. Ale właśnie dla tego gałązka owa szczególnie unaocznia prawo Danta do chwały: mówi ona, że z laurem się rodził i nie rozstawał się z nim jako ze zwykłą, naturalną swą ozdobą.
Zwrócono też uwagę, że nie bez intencyi Rafael umieścił w blizkiem sąsiedztwie Danta — Savonarolę. Jest w rzeczy samej pewne pokrewieństwo między temi dwoma potężnymi duchami: są oni jednako zaciekli, fanatycznie odważni, z jednakiem zuchwalstwem wyzywają na bój całą demoralizacyę wieku i biorą się za bary z największymi mocarzami świata. Jeden zginął na stosie, drugi cudem ocalał od stosu, a gdym oglądał relikwie po wielkim kaznodziei w kościele Ś-go Marka we Florencyi, ambonę, skąd pioruny słów swych ciskał, zdało mi się, że obcuję z jakimś bliźniakiem Danta. Czy zresztą nie przypomina go, nie rysami wprawdzie, lecz rodzajem swej twarzy, owym zaokrąglonym krogulczym nosem i napastniczem płomiennem wejrzeniem, które, w chwili gdy nań patrzysz, wpada jak pochodnia w serce tłumu?
