Strona:PL Balzac - Kuzyn Pons.djvu/110

gotówką lub w towarze, sługusy, zwłaszcza na wsi lub na prowincji, ułatwiają kupno, na którem taki szperacz zarabia tysiąc lub dwa. Gdyby opowiedzieć dzieje zdobycia jakiegoś starego serwisu sewrskiego, albo pâte tendre, okazałoby się że wszystkie chytrości dyplomatyczne kongresu monasterskiego, cała inteligencja rozwinięta w Ninrwegen, w Utrechcie, w Ryswiku, w Wiedniu, blednie wobec sprytu szperaczy, których humor jest o wiele szczerszy od humoru dyplomatów. Tacy pośrednicy posiadają sposoby wdzierające się w otchłanie osobistego interesu równie głęboko, jak środki szukane tak mozolnie przez ambasadorów aby skłonić do zerwania najświętszych przymierzy.
 — Tęgo podgrzałem Cibotową, rzekł Remonencq do siostry, która zajmowała zwykłe miejsce na wytłoczonem słomianem krześle. A teraz pójdę się poradzić jedynego który się na tem zna, naszego poczciwego Żyda, który nam pożyczył tylko na piętnaście od sta!
 Remonencq przejrzał serce Cibotowej. U kobiet tego typu, chcieć to znaczy działać; nie cofają się przed żadnym środkiem do celu; przechodzą od najzupełniejszej uczciwości do największego łotrostwa, w jednej chwili. Uczciwość, jak wszystkie zresztą nasze uczucia, należałoby podzielić na uczciwość bierną i czynną. Bierną byłaby uczciwość takich Cibotów, którzy są uczciwi, póki się im nie nastręczy sposobność zbogacenia. Czynną byłaby ta, która wciąż tkwi po kolana w pokusie, a nie ulega, jak np. uczciwość inkasenta. Mnóstwo złych intencyj wdarło się w myśl i serce odźwiernej przez śluzę interesu otwartą szatańskiem słówkiem antykwarza. Cibotowa pobiegła, pofrunęła raczej, ze swej izdebki do mieszkania swoich panów i ukazała się, z maską czułości na twarzy, w progu pokoju gdzie jęczeli Pons i Schmucke. Widząc wchodzącą posługaczkę, Schmucke dał jej znak aby nie zdradziła w przytomności chorego prawdziwej opinji doktora; ten przyjaciel, ten wzniosły Niemiec, wyczytał w oczach doktora prawdę. Odźwierna odpowiedziała ruchem głowy wyrażającym głęboką boleść.