Strona:PL Balzac - Fizjologja małżeństwa. T. 1.pdf/159

zmu: jak djament szlifuje się tylko djamentem, tak samo trzeba umieć zwracać jej kobiecość przeciwko niej samej. Umieć ofiarować kolczyki tak aby je dostać z powrotem, to tajemnica, która przejawia się we wszystkich szczegółach życia.
 Przejdźmy obecnie do drugiego spostrzeżenia.
 „Kto umie rządzić jednym tomanem, potrafi rządzić i stoma tysiącami“, powiada indyjskie przysłowie; co do mnie, rozszerzam jeszcze tę azjatycką mądrość, mówiąc: Kto potrafi panować nad kobietą, potrafiłby panować nad narodem. Istnieje niewątpliwie wiele analogij między temi dwoma sposobami rządzenia. Czyż polityka mężów nie powinna zapatrywać się na politykę królów? Czyż nie widzimy, jak starają się zabawić lud aby mu wydrzeć wolność; jak mu rzucają na głowę łakocie przez jeden dzień, aby zapomniał o nędzy całego roku; jak mu prawią kazania że kradzież jest grzechem, łupiąc go równocześnie; i jak mu powiadają: „Zdaje mi się, że gdybym był ludem, byłbym cnotliwy“.
 Najdoskonalszy przykład postępowania jakie mężowie powinni wprowadzić w czyn znajdziemy w Anglji. Kto tylko ma oczy do patrzenia, musiał dostrzec, że, od czasu jak sztuka rządzenia wydoskonaliła się w tym kraju, wigowie rzadko dochodzą do władzy. Długie misterjum torysów następowało zawsze po przejściowym gabinecie liberalnym. Mówcy narodowego stronnictwa podobni są do szczurów, ścierających zęby na gryzieniu nadgniłej deski, w której zatyka się dziurę w chwili gdy już czują zapach orzechów i słoninki w królewskiej spiżarni. Kobieta jest wigiem twego rządu. W sytuacji w której ją zostawiliśmy, musi ona dążyć oczywiście do niejednego przywileju. Przymknij oczy na jej zabiegi, pozwól jej zużyć siły na przebycie połowy stopni twego tronu; kiedy zaś już myśli pochwycić berło, przewróć ją nagle na ziemię, łagodnie i z wdziękiem, wołając „Brawo!“ i zostawiając nadzieję bliskiego tryumfu. Ten zdradziecki system winien być podstawą wszystkich środków, które, dla ujarzmienia żony, spodoba ci się wybrać w naszym arsenale.