Strona:PL Balzac - Dwaj poeci.djvu/54

tyczną. Mimo smutnej i szpecącej jemioły która psuła to piękne drzewo, postanowił zająć się niem, oczyścić je, uprawić i otrzymać zeń piękne owoce. Całe arystokratyczne Angoulême okrzyknęło się przeciw wpuszczeniu giaura do swego klanu, salon bowiem pani de Bargeton był punktem zbornym towarzystwa wolnego od wszelkiej obcej domieszki. Jedynie biskupa dopuszczano tam na stałe, prefekt pojawiał się dwa lub trzy razy do roku. Generalny dyrektor skarbu nie mógł się dostać do tego salonu; pani de Bargeton bywała na jego wieczorach, koncertach, lecz nie przyjęła nigdy zaproszenia na objad. Nie przyjmować generalnego dyrektora skarbu, dopuścić zaś prostego dyrektora podatków, to obalenie hierarchji wydało się wzgardzonym władzom nie do pojęcia!
 Ci, którzy potrafią zżyć się myślą z temi małostkami, istniejącemi zresztą w każdej sferze, zrozumieją, jak bardzo pałac państwa de Bargeton musiał się wydawać imponujący mieszczaństwu z Angoulême. Co się tyczy Houmeau, to wielkości owego Luwru na małą skalę, chwała tego angoulemkiego pałacu Rambouillet, błyszczały dla przedmieścia nakształt odległego słońca. W rzeczywistości, to co się tam zbierało, były to najmizerniejsze dusze, najtępsze mózgi, najobskurniejsze figury na dwadzieścia mil wokoło. Dyskusje polityczne tonęły tam w komunałach: Quotidienne była dla nich zbyt umiarkowana. Ludwik XVIII uchodził za jakobina. Kobiety, przeważnie głupie, bez wdzięku, źle ubrane, wszystkie miały jakieś braki które je szpeciły; nic nie było zupełne, ani rozmowa, ani strój, ani ciało, ani dusza. Gdyby nie zamiary na panią de Bargeton, Châtelet nie byłby tam wytrzymał. Mimo to, maniery i duch kastowy, arystokratyczne tony, duma szlachcica na swoim zameczku, znajomość praw grzeczności pokrywały całą tę pustkę. Szlachetność uczuć była o wiele szczersza niż w sferze wielkości paryskich; jaśniało tam istotnie czcigodne przywiązanie — pomimo wszystko — do Burbonów. Społeczeństwo to możnaby porównać, jeśli wolno użyć takiego obrazu, do srebra o staroświeckiej formie,