steczko, jak Prusy, Austrja i Rosja zawczasu podzieliły między siebie Polskę. Massin przeznaczył dla siebie zamek, jak mówił po to, aby tam założyć przędzalnię.
Rok 1814 odmienił nagle usposobienie obywateli La-Ville-aux-Fayes w stosunku do zamku. Restauracja określiła jasno położenie szlachty, mieszczaństwa i ludu, z czego wynikły dwa stronnictwa: rojalistów, których nazwano ultra, i konstytucjonalistów, których nazwano liberałami. Liberałowie skupili w swoich szeregach bonapartystów, republikanów i lud. Rojaliści zostali sami, z ufnością jaką im dawały zasady porządku i tradycji. Kler stał się podporą tronu. Stąd dwa potężne stronnictwa we Francji: jedno zbrojne władzą, drugie zbrojne prasą.
La-Ville-aux-Fayes czytało jedynie Constitutionnel, Kurjera francuskiego, Minerwę, Pilota, Zwierciadło, Listy normandzkie. Margrabia de Grandlieu czytał tylko Dziennik Urzędowy, Monitora i Dziennik departamentu.
Trzeba tu wspomnieć, że wiele miast w Berty wyzbyło się, wedle własnego wyrażenia, szlachty. Issoudun nie ma ani jednego szlacheckiego domu, Chatres i Chateauroux mają ich bardzo mało. La-Ville-aux-Fayes miało tylko margrabiego de Grandlieu, i sądziło, że będzie wolne także od niego — od całej szlachty — skoro spodoba się Bogu powołać go do siebie.
Wszystko tedy szło dobrze, reputacja bowiem polityczna obywateli La-Ville-aux-Fayes żądała aby
Strona:PL Balzac - Chłopi. T. 2.djvu/261
Ta strona została przepisana.
