Strona:PL August Czarnowski - Zielnik lekarski (wyd. 3).pdf/40

Z Wikiźródeł, wolnej biblioteki
Ta strona została skorygowana.

i cukru działają łagodząco w nieżytach dróg oddechowych; miesza się zwykle z innymi ziołami, jak płucnik, babka, podbiał, dziewanna, malwa. Kwiaty miodunki zaliczano niegdyś do słynnej „czwórki nasercowej“ (Flores quatuor cordiales: fiołek, miodunka, ogórecznik, róża).

9. ANGELICA ARCHANGELICA L.
Arcydzięgiel lekarski.
(Dzięgiel wielki, Litwor).
(UmbelliferaeBaldaszkowe).

D. — lub B. — Największa z naszych roślin baldaszkowych, dochodząca do 1½ m a niekiedy do 2 m wysokości. Kłącze krótkie i grube. Korzenie grube, pionowe, mało rozgałęzione, z zewnątrz brunatne, wewnątrz krótkie i grube, białe i gąbczaste. Łodyga sinawo-zielona, gładka, walcowata, wewnątrz pusta. Liście duże, podwójnie pierzaste, gładkie, z wierzchu ciemno, pod spodem sinozielone, na lekko omszonych ogonkach. Baldach ogromny, prawie kulisty. Kwiaty żółto-zielonawe. Nasiona jajowate, płaskie, obwiedzione błonką, brunatne. Smak: z początku słodkawy, następnie ostry, korzenny, gorzki, w rodzaju piżma. Zapach bardzo aromatyczny, korzenny, przyjemny.
ROŚNIE dziko w miejscach górzystych, wilgotnych, pokrytych lasami.
UPRAWIA SIĘ w położeniu trochę zacieniowanym, na gruncie pulchnym, próchniczno — wapiennym, głębokim i przepuszczalnym. Siać w drugim roku po nawożeniu wprost w grunt. Nasiona muszą być świeże, gdyż prędko tracą siłę kiełkowania. Odległość roślin 50 cm. Wymaga częstego okopywania.
KWITNIE w lipcu.
ZBIERA SIĘ korzeń w jesieni drugiego lub na wiosnę trzeciego roku. Po wykopaniu należy korzeń oczyścić z ziemi i resztek liści, wymyć, pokrajać podłużnie i suszyć w przewiewnym miejscu, np. na strychu. Można też suszyć w piecu po chlebie. Przechowywać w suchym miejscu i w zamkniętych naczyniach.