B. + — Roślina dochodząca do 35 cm wysokości. W większej ilości szkodzi bydłu, zwłaszcza koniom, stąd zapewne nazwa (konitrut lub końskitrut). Kłącze płożące się, kolankowate, silnie rozgałęzione. Łodygi liczne, pojedyncze lub rozgałęzione, dęte, grubości pióra. Liście naprzeciwległe, siedzące, lancetowate, w górnej części ostro piłkowane, w dolnej całobrzegie. Kwiaty pojedyncze, na szypułkach, w kątach liści. Korona biała, u podstawy żółtawa, czteropłatkowa. Kielich pięciowrębny. Torebka nasienna stożkowata, otulona kielichem. Ziarnka drobne, brunatne. Smak przykro gorzki, piekący; zapachu nie ma.
ROŚNIE gromadnie na wilgotnych łąkach, nad brzegami jezior, rzek, strumieni, w rowach i zaroślach.
KWITNIE i ZBIERA SIĘ ziele od czerwca do początków sierpnia. Korzenie zbiera się w jesieni. Suszy się w cieniu, w przewiewnym miejscu.
UPRAWA: Lubi glebę wilgotną. Sieje się w rządki, w jesieni, dość płytko.
SKŁADNIKI: gorzknik wyciągowy, żywica, sole.
DZIAŁA silnie rozwalniająco, pobudzająco, czerwiogubnie.
UŻYTEK z całego ziela. Jako środek zewnętrzny zaleca się na okłady na wrzody. Wewnętrznie stosuje się w postaci odwaru przy zatwardzeniu, melancholii, hemoroidach, robakach.
Dr Walser zaleca konitrut przy zaparciu i hemoroidach w postaci odwaru (mniej więcej 5 gr łodyg i liści na 1 litr wody); bierze się trzy razy dziennie po 2 łyżki stołowe. Można również zażywać nastój (3 razy dziennie po 5 kropli), sporządzony w sposób następujący: zmieszać sok świeżo wyciśnięty z rośliny ze spirytusem i odstawić mieszaninę na dwa tygodnie; co pewien czas potrząsać. Konitrut na-
Strona:PL August Czarnowski - Zielnik lekarski (wyd. 3).pdf/112
Ta strona została skorygowana.
50. GRATIOLA OFFICINALIS L.
Konitrut lekarski.
(Scrophulariaceae — Trędownikowate).
