Strona:PL Allan Kardec - Księga duchów.djvu/87

 Organa są jakby napojone płynem żywotnym. Płyn ten nadaje wszystkim częściom organizmu działalność, która w razie uszkodzenia działa zabliźniająco lub naprawia czynności chwilowo w organizmie popsute. Lecz gdy główne organa w organizmie zostały już zniszczone lub za nadto nadwerężone, wtedy płyn życiowy, nie będąc w stanie więcej utrzymywać ruchu życiowego, ustępuje i istota umiera.
 Organa mniej więcej muszą jedne na drugie oddziaływać koniecznie; a to wzajemne oddziaływanie jest skutkiem harmonji spoczywającej w ich całości. Gdy zaś jakakolwiekbądź przyczyna zniszczy tę harmonję, natenczas czynność ich powstrzymuje się jak zatrzymuje się pospolity mechanizm, w którym się główna część popsuła. Podobne to do zegaru, zużytego lub popsutego, któremu sam chód nie jest już w stanie przywrócić właściwego ruchu.
 Daleko dokładniejszy obraz śmierci będziemy mieli w przyrządzie elektrycznym. Przyrząd ten ma właściwość zbierania elektryczności, podobnie jak się zbiera każde ciało w stanie ukrytym. Zjawisko elektryczne objawia się jednak wtedy, gdy płyn zostanie wprowadzony w stan oddziaływania, w skutek jakiejkolwiek szczególnej przyczyny; a gdy to nastąpi, można powiedzieć, że przyrząd jest w stanie życia.
 Z usunięciem czynnika, zjawisko ustaje: przyrząd wtedy powraca do stanu biernego. Stosownie do tego możnaby porównać ciała organiczne do pewnego rodzaju stosów lub przyrządów elektrycznych, w których działalność płynu wywołuje zjawisko życia: ustanie tej czynności jest śmiercią.
 Ilość płynu nie jest bezwzględnie jednaką we wszystkich istotach organicznych; zmienia się ona podług rodzajów; nie jest nawet stałą w jednej i tej samej jednostce, chociażby ta należała do jednego i tego samego gatunku. Niektóre z nich bywają przepełnione aż do zbytku, gdy u innych znajduje się on w nieznacznej ilości; ztąd wypływa u niektórych silniejsza czynność żywotna, moc utrzymywania życia, czem wykazuje się pewnego rodzaju zbytek życiowy.