Strona:PL Aleksander Brückner-Słownik etymologiczny języka polskiego 355.jpeg

Z Wikiźródeł, wolnej biblioteki
Ta strona została skorygowana.

może i we związku z niedźwiedziem, obzywanym miszką na Rusi(?). Nazwa sama przybiera różne postaci: Mikuła (por. Mikulicz), Michnik; rus. Mikita, i u nas znane: »lis-mykita«, przemykicić, ‘oszukać’; sam święty zażywał na Rusi (»buty Mykuli bohom«, jeśli Bóg umrze, u Potockiego) nierównie większego miru niż u nas i u Greków.

miksztat, ‘miejsce gdzie tragarze stoją’, mikstatnik, ‘tragarz’, częste w 16. i 17. wieku; z niem. Miethstatt, ‘miejsce najmu’.

mila, milowy, z niem. dawnego mīla, dziś Meile, z łac. mīlia, dosłownie ‘tysiąc’ (t. j. kroków), od tegoż mille, od którego milennium, miljon (włos. milione, t. j. ‘wielki tysiąc’). Natomiast milicja, militarny, od łac. miles, ‘żołnierz’.

milczeć, umilknąć, milczek, milczkiem, milczana (milczenie); prasłowiańskie (obce Litwie); może pień podobny co w miałki, bo i w innych językach ‘milczenie’ i ‘drobność’ (‘miałkość’) jednako nazywają(?); więc do mel-, dawne mĕlk-? Cerk. umlknąti, mlczati, mlkom; rus. mołczať, czes. mlczeti, serb. muk, muczke, ‘milczkiem’, mukao, ‘głuchy’, mucati, ‘jąkać się’.

miły, miłować; miłość, miłośny, miłośnik, miłośniczy; miłościwy, niemiłościwość; miłostka; zdrobniałe miluchny, milutki, milusińscy; złożone: miłosierdzie, miłosierny; umilić, przymilać się. Już w 15. wieku nawykło się do Miłości (niem. Liebden, Wasza Miłość = Euer Liebden) w mowie i piśmie, jako do urzędowego, obowiązującego tytułowania, i rozpychając nią zdania, skrócono ją już w 16. w. do Mość (litewskie Tamsta = ‘Twojamość’, do dziś jedyna ich tytulatura), co od nas na Ruś przeszło, a w postaciach Jegomość, Jejmość (Imość), lecz nierównie bardziej w Waszmość (Waszeć, Waść, Aść, Asindziej z Waszmość Dobrodziej, Asindźka, przymiotnik Waści syn), najdziwaczniejszym ulegało skrótom i zniekształcaniom, na Waspan, Aspan, Acan, Mospan, Mosterdzieju. Jak z tego rzeczownika, a jeszcze bardziej z miłosierdzia wynika, znaczenie właściwe odnosi się nie do ‘kochania’, lecz do ‘łaski, zmiłowania się’. Powtarza się w litewskiem miełas i mīłas, ‘miły’, meile, ‘miłość’, mylēti, ‘miłować’, prus. mīls; w innych językach z innemi przyrostkami od pnia mēi-, np. łac. mī-tis (nasze umitygować), ‘łaskawy’, ind. maja-, ‘radość’. Por. niżej mir. U wszystkich Słowian tak samo.

mimo, ‘obok’, przysłówek (»mimo idąc«) i przyimek (»mimo to«), nierzadki we złożeniach: mimojazdą, mimochodem, mimowolnie, mimowiednie; następstwo dwu m raziło, więc w 16. i 17. wieku rozpodobniano je w imo (imojazdą, imoń, ‘mimo niego’), nierównie rzadziej w nimo. P. minąć. Prasłowiańskie; wszędzie tak samo.

mina, dwa odrębne słowa: franc. mine (niem. Miene), o ‘układzie twarzy’ (zdrobniałe minka), z łac. minare, ‘grozić’; i franc. mine, niem. Mine, o ‘kopalni’, z łac. minium, ‘spiż’ (z celt.?), z czego i minera, minerał, podminować.

minąć, częstotliwe mijać, wymijać; pominąwszy; minęły, ‘miniony’; od pnia mei-, łac. meo (z *mejo), ‘idę, mijam’; włączają tu pień służący wyrażaniu ‘mieniania’, ind. mināti, ‘wymienia’, ‘uchybia, umyka’; brak w lit., prócz łotew. mīt, ‘mieniać’. U wszystkich Słowian tak