indziej wszelakim zwierzom, ptakom, jaszczurkom; i w Polsce marciszkami zwano wszelakie ‘dziwy’, jak świadczy polemika wyznaniowa (por. Marcina Czechowica i Powodowskiego pisma z r. 1580—1590); stąd poszła ruska nazwa ‘małpy’, martyszka, zachodnia, obok wschodniej (perskiej) obiezjana.
marcypan, z włos. marzapane, jak i inne przysmaki, w 16. i 17. wieku przejęte.
margać, mardać ogonem, o psie, w 15. i 16. wieku; czes. mrdati, mrdol i mrdas, ‘ogon’; por. dalej rus. morgat’ (p. mrugać), czes. mrholiti, o ‘prószącym deszczu’; od mardnąć poszło może i narzeczowe majdnąć, majdać, majtnąć, ‘merdnąć’, bo i majdacz ‘ogon bydlęcy’.
margiel, z niem. Mergel, a to przez łacinę z celt. marga.
marhać, ‘trwonić’, rozmarhać, czes. mrhati, u nas poza 16. wiek nie wystąpiło; dla samego h nie musi być jednak pożyczką; od marcha, ‘ścierw’(?).
Marja, u ludu do 16. wieku Marza, co kościół łaciną wytępił, tak, że tylko w kilku nazwach miejscowych (Świętomarza) i roślinnych (marzymięta) ocalała. Zdrobniałe Masia (u Reja nieraz, »gonna Masia«, co na posługach-gonach biega), coby i od Magdy (Magdaleny) pochodzić mogła. Od Marji i Marjany nie odróżnimy. Marzana, Marzaneczka, w pieśni obrzędowej na Zachodzie, przy topieniu Marzany w niedzielę środopostną (albo inną bliską), tę samą nazwę otrzymała; odmiana u Czechów w Morzenę nie dowodzi niczego; cały obrządek przeniesiono do Czech i do nas w 14. wieku dopiero z pobliskich Niemiec. Nierównie trudniej rozstrzygnąć rzecz o nazwach roślinnych: marzana, później i marzanna (z podwójnem n, jak dziewanna), czes. marzena i morzena; obie nazwy, nasza i czeska, oznaczają dwie wcale odmienne rośliny: jedną farbierską (‘rubia tinctorum’, zwana też dlatego czerwone ziele, a tak nazywają i inne »czerwone« rośliny, np. ‘geranium sanguineum’); drugą lekarską, ‘chrysanthemum parthenium’, marzana, ziele maciczne, częściej maruną (Stanko 1472 r.), marunką, maroną przezywaną; u innych Słowian niema nazw podobnych, bo rus. mariena, ‘rubia’, z polskiej. Zestawiają ze pniem mor-, o moręgich (‘sinych’), morusach (‘plamach’,?). Szwedzkie i norweskie mora, maure, dla ‘galium verum’, farbierskie, chyba z przypadku podobne(?).
markotać, ‘szemrać’, »markotno mi«, markotliwy; dźwiękonaśladowcze, por. mru-mru od mruczeć, co z marczeć jedno słowo, tak jak burczeć z barczeć, mrugać z margać. U innych Słowian, na Południu, o ‘beku owiec, kóz’, serb. mrk, mrkati se i mrczati, o ‘parzeniu się owiec i kóz’.
marmur, łac. marmor z grec. ogólnej nazwy ‘kamienia’; należy wymienić dla »lisów-marmurków«, z których Linde niesłychane nigdy Marmorfüchse urobił (p. jamułka).
marsk, zmarsk, dziś tylko: zmarszczki, marszczyć (czoło, brwi), marszczka; prasłowiańskie, o ‘smaganiu’, ‘smudze, prędze’; cerk. mrsk, ‘bicz’, czes. mrsk, ‘pręga, smuga’, mrskacz, ‘biczownik’, mrskati, ‘rzucać’, rus. morszczit’, w obu znaczeniach (‘marszczyć czoło’ i ‘smagać’).
marski, ‘hoży’: »tak mężny, tak marski«, »mskłą, marską, modną
