‘tylko’), i przyrostka -cz, skróconego z czy, lecz-lecz używają w 15. w. jak czy-czy. P. ale.
ledwie, zaledwie, ledwo (w 15. i 16. wieku liczne inne formy: ledwa, ledwe, ledwy), ledwość; są i złożenia: ledwomowny. Pierwotna forma tego przysłówka nie miała l-nagłosowego, cerk. jedwa, bałkańskie jedwaj, czes. jedwa i jedwy, rus. jedwa, odwa, staropol. jedwa, jedwo; formy z l- są u nas, na Rusi i na całym Zachodzie, bo pień jed-, ‘jeden’, łatwo to l- przybiera (por. len, lem, z jen(o), na całem Podgórzu); wpłynęło na to i leda (p. lada). Pierwsza więc część ze wszelką pewnością poszła od dawnego jede- (p. jeden); w drugiej odnachodzą lit. wos, ‘ledwie’, co wątpliwe; może to przyrostek bez znaczenia osobliwszego, jak w ponieważ, ind. wā, łac. ve, ‘albo’.
leg- w mnóstwie słów łacińskich: legat i legenda (legendowy; różnowiercy wedle niej i bajędę urobili, drwiąco), legalny, o których i niżej, pod legać; legitymować się; legjon i legja (legjonista); osobno leguminę zapisać wypada, bo to dziś ‘potrawa słodka, mączna’, dawniej liczba mn.: leguminy, ‘jarzyny’, z łac. legumen, w l. mn. legumina. Pomijamy lektora i lekturę.
legać, p. lec; legawy, legawiec, o ‘wyżle’; legiwać; legart, o ‘próżniaku wylegającym się’, pomieszany umyślnie (np. w fraszce J. Kochanowskiego) z legatem, ‘posłem papieskim’ (łac. legatus; por. delegat, delegacja; legować, legat, ‘zapis’, legalny, z łac. legare, legalis), podobnie jak wedle łac. legenda, dosłownie: ‘co ma być czytanem’ (w klasztorze), t.j. ‘żywoty świętych’, utworzona żartobliwie legenda o ‘leżeniu, t.j. przegraniu’ (»będzie legięda«, przy kartach). Tak powstał ten legat (»legat leży, jego dola bieży«). Ale legart (jest i czasownik legartować, ‘próżnować’) zawdzięcza -art słowom niemieckim, jak bękart. Inne żartobliwe: legiejda (por. gamajda), leguś.
legar, ‘podkład’, ‘kętnar’, z niem. Leger, por. lagier. Dawniej i legier, legieru, ‘obóz’, z niem. Lager.
leglarz albo ‘bednarz’, wiek 16., z niem. Lägler z łac. lagenula, ‘faska’.
lejc, częściej liczba mnoga: lejce (wymawiane i lice), lejcowy (o ‘koniu w uprzęgu’), lejczyk, ‘wodze, uzda’, z niem. Leitseil dziwnie skrócone.
lejtuch i lajtuch, ‘całun’, z niem. Leichentuch (Leiche ‘zwłoki’, i Tuch; p. rańtuch, łoktusza).
lek, leki, leczyć, leczebny, lekarz, lekarski, lekarstwo, leczniczy; leczywrzód; przestarzałe zupełnie lekować (lekownikami zwano w 15. i 16. wieku ‘znachorów, leczących zabobonnemi środkami’). Prasłowiańska pożyczka z goc. lēkeis, ‘lekarz’, lēkinōn ‘leczyć’, a to znowu zapożyczone z celtyckiego (iryjskie liaig, 2. przypadek lēga, ‘lekarz’).
lekki z legki, lżejszy; lekkość, lekciejszy; u-lga, u-lżyć, lgota (tyle co »wola« lub »swoboda«, nazwa wsi zakładanych na »nowym korzeniu« i wolnych na lat kilkanaście od wszelkich czynszów); przysłówek lekce obok lekko, lekceważyć; w wymowie potocznej i rozpodobnione letki; po narzeczach lgi: »dziś lgo«, o ‘łagodnem powietrzu’, »zima lga«; dawny rzeczownik ldza, z czego lza lża, ‘lekkość’, ‘możliwość’, nielża jeszcze u Kochanowskiego i i., ‘niemożna’, częste bardzo u Reja
