dosłownie, ‘worek z owsem dla koni’; po narzeczach ocalało jako reptuch, i na Ruś doszło.
kres, kresowy, właściwie ‘koło’, ‘okręg’, ‘granica’: »stać w kresie zamierzonym«, »póty kres«, »na zły kres«, »szkapy po kresu wodzą«; kresa, ‘linja’, kreska, kryska jak i krys, »przyszła kryska na Matyska«; kreskować, ‘głosować, wotować’; krysa, kresa u kapelusza; kresy, ‘stójki, poczta wojskowa’. Złożone: okres i zakres. Z niem. Kreis, ‘kres; linja, granica; obwód, powiat’.
kreślić, kryślić, nic nie ma do czynienia z poprzedniem, chociaż dziś oba pnie mimowolnie łączymy. Prasłowiańskie; czes. okrszlek, ‘obwód’, okrszliti, ‘obwodzić’, cerk. okriszl (ri i r nieraz się wymieniają, por. crkiew i cyrkiew, criky i crky), słowień. okreszel, okreszlaj, ‘las między polanami’. Że to nie pożyczka, nie od kresu wyszło, dowodzi niezbicie owo -l, niezrozumiałe przy pożyczce. Pień ten sam co w krąg, skriżal, t. j. kri-, skri-, krajać, p. krój; rz od kri w dawnym języku: krzyślić, z tego kryślić (tak zawsze w 16. w. pisane, gdy kres tylko przez e; dalszy dowód, że oba pnie różnią się zupełnie).
kret, kreta (zamiast krta; tak i w ruskiem: krot, krota, ale u Czechów: krt, krta); kreci, kretowina, kretowisko (‘co kret wyrzuca’). Lit. kurmis, ‘kret’, kertus, ‘mysz polna’; od pnia kŭr- i ker-; kertus powtarza się u nas w Czartoryi i Czantoryi, t. j. ‘kretowinie’ (nie od czarta, lecz od kreta); jest i na Rusi kertycia i kertyna. A więc w kret i następstwo brzmień zmienione, i półgłoska twarda obok e, co nierzadkie, jedno jak drugie.
kretes, »z kretesem«, ‘doszczętnie, zgruntu’; obce, znane dopiero od 18. wieku; jakaś popsuta łacina, por. rwetes itp.; od kredy (p.)?
krew, cerk. krŭw, krŭwaw, rus. krow, krowawyj, czes. krew, itd.; dawniej pierwszy przyp. kry (jeszcze na początku 15. wieku, nawet w dorobionych wrotkach Bogurodzicy), czwarty przyp.: krew, drugi: krwie; krewny, pokrewny, pokrewieństwo; krwawy, krwawić, okrwawić, krwawica (o ‘pracy krwawej’), krwawny (krwawnica i krwawnik nazwy roślinne; krwawnik, ‘karneol’, odmiana chalcedonu, »sygnet krwawnikowy«); krwisty, niedokrwistość; złożenia: krwiożerczy, krwiotok albo krwotok; krewniak; krewnik, roślina, i ‘człowiek-sangwinik’, u Reja np. Lit. kraujas, ‘krew’, kruwinas = krewny (tu zgadza się każda głoska, ale lit. znaczy ‘krwawy’), łac. cruor, cruentus, ‘krwawy’, w innych językach o ‘mięsie surowem (crūdus), krwawem’, grec. kreas, niem. roh (dawne hrō), ‘surowy’.
krewić, skrewić, od krewa, ‘przegrana w kwindecza’, z franc. crever, przy kartach ‘przegrana dla zbytnich oczek’.
krewki, dawniej (15. i 16. wiek) krechki (f i ch stale się mieniają, p. kafle), ‘kruchy’, krechkość, ‘kruchość, słabość, ułomność (grzesznika)’; odmiana głosowa wywołała i znaczeniową, łączymy dziś (krefkiego) krewkiego ze krwią i krwistością, ‘sangwinizmem’; krewki ‘porywczym, popędliwym’ został. P. kruchy. Są i formy błędne, krachki i krzechki, jak czes. krzehký.
kreza, kryza, ‘kołnierzyk damski’; krezki, kryzki, ‘wnętrzności cielęce, błony’; z niem. Kröss, ‘kołnierz od koszuli’ i (dziś tylko Ge-
