byłby tak bardzo na fałszywe oskarżenie nie zważał, mogąc się łatwo usprawiedliwić, nawet tym listem który był do żony przed śmiercią niby swoją napisał, na ostatek więzienie nie byłoby wieczne a z pewnością byłoby z nim podzielone. Przysięgam panu że ona niema żadnego ciężącego jéj na sercu wyrzutu, teraz czuje się wolną, to jest nie związaną żadną względem Tristana powinnością ani obowiązkiem. Teraz jest żoną dwóch mężów, z których pierwszy od dwóch lat blisko zapomniał jéj i bardzo łatwo się pociesza, jeżeli (jeszcze rzecz wątpliwa) potrzebuje pocieszania; pociesza się mówię ze śpiewaczkami: drugi zaś umarłby gdyby ją utracił. Gdyby słuchała serca swego, możeby Tristanowi przebaczyła; lecz Ludwika zasięga rady od powinności swojéj; a powinność jéj nakazuje uszczęśliwiać człowieka który nie myśli, nie żyje, nie oddycha, tylko chęcią uszczęśliwienia jéj czém tylko może. Otóż to chciałam panu powiedzieć. Teraz pan znasz tajemnicę, któréj spodziewam się, nikt prócz pana i mnie wiedzieć nie będzie. Ja nawzajem dowiedziałam się wszystkiego com powinna była wiedzieć za godzinę wyjadę z Ludwiką; jeżeli kiedykolwiek ujrzysz pan Tristana, opowiesz mu na-
