Strona:PL-Rafał Górski-Bez państwa.pdf/152

Z Wikiźródeł, wolnej biblioteki
Ta strona została przepisana.

średnim oddziaływaniu haseł społecznych rewolucji francuskiej i późniejszych dyskusji poświęconych rozszerzeniu podmiotowych praw jednostki przysługujących jej w demokratycznym systemie politycznym na sferę działalności gospodarczej[1]. Do powoływania instytucji samorządu pracowniczego dochodziło między innymi podczas wydarzeń rewolucyjnych w Rosji w roku 1917, w Niemczech w roku 1918, na Węgrzech w roku 1919, we Włoszech w roku 1920, w Hiszpanii w roku 1936 i na Węgrzech w 1956. Samorządność robotnicza należała do głównych postulatów uczestników strajków i rozruchów społecznych we Francji w roku 1968. Należy wspomnieć o polskich tradycjach walki o samorząd pracowniczy. W czasach okupacji hitlerowskiej członkowie Związku Syndykalistów Polskich pisali, że „demokracja polityczna bez demokracji gospodarczej jest kłamstwem”, i przystępowali do tworzenia komitetów zakładowych będących konspiracyjną namiastką samorządów. Między 1944 a 1945 r. polscy robotnicy z własnej inicjatywy chronili przed zniszczeniem i uruchamiali fabryki opuszczone przez niemieckich zarządców. Po dwóch latach władze komunistyczne odebrały im większość uprawnień. W październiku 1956 r. rady robotnicze przyczyniły się do częściowej demokratyzacji systemu rządzenia państwem. W roku 1981 idea samorządu pracowniczego odżyła w programie NSZZ „Solidarność”. Różne były pomysły na realizację postulatu wprowadzenia demokratyzacji w miejscach pracy: powstanie zbrojne, strajk generalny, reformy dokonywane przez parlament, rozwój spółdzielczości. Z czasem coraz większe uznanie zyskiwała metoda walki określana mianem taktyki strajku czynnego. Strajk czynny, polegający na wstrzymaniu

  1. Zob. K. Jędrasik, Geneza i historia idei akcjonariatu. Rozwój idei udziału pracowników we własności i zarządzaniu przedsiębiorstwem w czasach współczesnych, http://www.kns.gower.pl/praktyczne/rozwoj/html.