Strona:PL-Mieczysław Gogacz-Filozofia bytu w „Beniamin Major” Ryszarda ze świętego Wiktora.pdf/52

Z Wikiźródeł, wolnej biblioteki
Ta strona została przepisana.

placji[1] w ogóle. Różnicą gatunkową kontemplacji mistycznej jest to, że inicjatywę poznawczą i działanie poznawcze przejął i wykonuje Bóg.[2] Przedmiot formalny quo kontemplacji w ogóle polega na wolitywno-intelektualnym dążeniu do Boga. Przedmiotem formalnym quod tej kontemplacji jest stwierdzenie, że rzeczy już są lub jeszcze nie są tym dobrem, przy którym może zatrzymać się miłość.[3] Przedmiotem formalnym quo kontemplacji mistycznej jest bierna postawa umysłu, gdy inicjatywę poznawczą w człowieku przejął Bóg.[4] Przedmiotem formalnym quod tej kontemplacji jest suma tych wiadomości, które Bóg o sobie przekaże umysłowi.[5]

 Nawiązując dalej do zarzutów Kuleszy należy stwierdzić, że o zagadnieniu woli nie mówi też Ryszard wprost. Mówi jednak o miłości choćby to zdanie, że wzrasta ex dilectione cognitio. Miłość jest innym aktem niż poznanie. Jest więc aktem woli.[6] Admiratio właściwe kontemplacji jest zresztą kwestią woli, ponieważ polega na ochotnym i z miłością zatrzymaniu się poznawczym przy rzeczy. Wola więc bierze udział w kontemplowaniu poprzez podziw i miłość, ułatwiającą poznanie. Jest więc u Ryszarda to wszystko, czego brak zarzuca Kulesza Ebnerowi. Słusznie dalej stwierdza Kulesza, że Ryszard określił przedmiot materialny kontemplacji, którym są sapientiae spectacula,[7] nie tylko więc sam Bóg. I słusznie stwierdza, że Ryszard podał istotę aktu kontemplacji. Można tylko to stwierdzić, czego Kulesza już nie uwzględnił, że jedyną więc sprawą, której Ryszard nie ustalił, jest sprawa struktury poznania w kontemplacji mistycznej. W ujęciu ontologicznym nie ustalił jej zresztą nikt dotąd. Próbuje się jedynie przedstawić do dyskusji ujęcie, według którego poznanie mistyczne polega na tym, że Bóg pomijając intelekt czynny przekazuje wiadomości o Sobie wprost intelektowi moż-

  1. ↑ „perspicacia... cum admiratione” c 67 D.
  2. ↑ Por. c178CD, c 167D i 168D, c 188B, c 78B.
  3. ↑ Wskazuje na to ze strony umysłu fakt oceny w odniesieniu do „spectaculum”, przy którym kontemplujący człowiek się zatrzymuje.
  4. ↑ c 170 A (wiersze o „alienatio mentis”).
  5. ↑ Por. c 188BC, c 192AB.
  6. ↑ Wola występuje zawsze tam, gdzie działa umysł, c 123D; por. Ebner (13): „wo der Wille tätig ist, wirkt auch der Verstand” s. 10.
  7. ↑ Kulesza (28) s. 245.
Źródło: „https://pl.wikisource.org/w/index.php?title=Strona:PL-Mieczysław_Gogacz-Filozofia_bytu_w_„Beniamin_Major”_Ryszarda_ze_świętego_Wiktora.pdf/52&oldid=2591374”