Strona:PL-Józef Ignacy Kraszewski-Sztuka u Slowian.pdf/296

Z Wikiźródeł, wolnej biblioteki
Ta strona została uwierzytelniona.

Skandynawów, u których tylko szczęściem zabytki lepiéj się dochowały[1].




XXII. PRILWITZKIE WYKOPALISKO.
LITERATURA.

A. G. MASCH, und D. WOGEN Die Gottesdienstlichen Alterthümer der Obotriten aus dem Tempel zu Rhetra am Tollenzer-See, nach den Originalien auf das genaueste gemahlet, und mit Kupfersti chen nebst Hrn Andr: Gottl. Maschens etc. Erlänterung derselben

  1. Do zagadkowych napisów starych, policzyć jeszcze można kamień okryty literami, o którym wiadomość w Pamiętnikach Towarz: Archeologicznego w. St. Petersburgu. T. III. — 127. — Kamień ten znajdował się jak pospolite runiczne grobowce, na wierzchołku kurhana w Nowogrodzkiéj gubernji, a późniéj przeniesiony został do cerkiewnéj dzwonnicy. Ma długości 12 wierszków, szerokości 7½, grubości 2½. Kształt tułowu ludzkiego bez rąk, nóg, i głowy, w pasie przeciśnionego. Na części piersi wyobrażającéj, są po rogach cztery okrągłe otwory, pomiędzy niemi rozsypane głoski do runicznych podobne, a w pośrodku krzyż świadczy, że kamień już chrześcijańskich sięga czasów. Ciekawy ten pomnik, nie jest dotąd wytłumaczony, głoski na nim rzeźbione wypukło.

    Szafarzyk (Starożytn. Słowiań. Rozd. 1. — 86), wielekroć dowodzi w swém dziele, i nastaje na ślady stosunków i pokrewieństwa Słowian ze Skandynawami: Słowiańska Prija (Venus), nazywała się u dawnych Skandynawów Freya, z przydomkiem Wanadis, t. j. Wenedycka bogini. Skandynawska Sif (Stniem, Sippia, anglosax. Sib?), Tat, Seewa, jest nasza Żywa (Ceres), a Wola, nasza Wiła; Skandynawski Tyr (Mars), znany był u Słowian pod imieniem Tura, skąd i święta Turyce, po dziś dzień u Słowaków istniejące, tylko na letnice (zielone świątki) zamienione. Starzy Skandynawcy, czcili ubóstwionnego mędrca i bohatera (hrdina) Kwusira, z rodu Wanów, t. j. Wendów.